Tevkifatlı Fatura Nedir, Hangi İşlemler İçin Kesilir?

Ticari faaliyetlerin kayıt altına alınabilmesi için taraflar arasında bir faturalaşma süreci olur. Bu süreçte birçok farklı fatura türü kullanılır. Tevkifatlı fatura da bunlardan biri. Bu fatura türünde; faturada yer alan vergi tutarını, alıcı ve satıcının birlikte ödemesi söz konusu. Peki, tam olarak tevkifatlı fatura nedir, nasıl kesilir?

Tevkifatlı Fatura Nedir?

Tevkifatlı fatura, faturadaki vergi kaleminin bir kısmının alıcı, kalan kısmının da satıcı tarafından ödenmesini sağlayan faturadır. Fatura kesilirken vergi tutarından, belirli oranlar doğrultusunda kesinti yapılır. Yapılan kesinti, tarafların ödeyeceği vergi tutarını gösterir. Normal faturada verginin tamamı faturaya yansıtılır, satıcı tarafından alıcıdan tahsil edilir ve devlete ödenir. Tevkifatlı faturanın farklı olduğu nokta burasıdır. Bu faturaya verginin tamamı yazılmaz.

Tevkifat Türleri Nelerdir?

Tevkifatlı faturada kesinti yapma oranı ve durumu, tevkifat türlerine göre değişir. Gelir Vergisi tevkifatı ve KDV tevkifatı olmak üzere iki temel fatura türü vardır. KDV tevkifatı da kendi içinde tam ve kısmi tevkifat olarak ayrılır. Bu fatura türlerinden hangisinin kesileceği ise meslek gruplarına bağlı olarak değişir.

Gelir Vergisi Tevkifatı

Gelir Vergisi tevkifatı, gelir türüne bağlı olarak kesilebilen fatura türüdür. Bu fatura, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde yer alan gelir türleri dahilinde kesilebilir. Faturanın kesilebileceği sektörler ve tevkifat oranları da ilgili madde kapsamında belirtilir.

KDV Tevkifatı

KDV tevkifatı, adından da anlaşılabileceği üzere KDV tutarı üzerinden yapılan kesinti türüdür. KDV’ye tabi olan ürün ve hizmetlerin satışlarında kesilen bu faturada, verginin bir kısmı ya da tamamı için kesinti yapılabilir. Tevkifatı yapılan vergi tutarı ise vergi sorumlusu sıfatıyla alıcı tarafından vergi dairesine beyan edilir ve ödenir.

Kısmi Tevkifat

Kısmi tevkifat, tevkifatlı fatura tanımını da oluşturan durumun uygulama halidir. Bu tevkifat türünde verginin bir kısmı, ürün ve hizmet satışı yapan kurum; diğer kısmı ise alıcı tarafından ödenir. Kısmi tevkifatlı fatura genellikle 2/10, 3/10, 4/10, 5/10, 7/10, 9/10 gibi oranlara göre kesilir.

Tam Tevkifat

Tam tevkifatlı faturada verginin tamamı için kesinti yapılır. Yani vergi tutarının tamamı, ürün ve hizmet alan kişi tarafından beyan edilip ödenir. Bu tevkifat türünde oran 10/10 şeklinde gösterilir.

Tevkifatlı Fatura Nasıl Kesilir?

Tevkifatlı fatura kesilirken öncelikle faturaya konu olan ürün veya hizmetin oranına bakmak gerekir. Çünkü tevkifat oranlarının değişiyor olması, faturada yapılacak kesinti miktarını da değiştirir. Ayrıca faturaya temel bilgilerin yanında, yapılan tevkifatın oranı da mutlaka yazılmalıdır. Bu süreçte tevkifat hesaplamasını doğru yapmak da önemli. Peki, tevkifatlı fatura hesaplaması nasıl yapılır?

Tevkifatlı Fatura Nasıl Hesaplanır?

Tevkifatlı fatura hesabını bir örnek üzerinden yapabiliriz. KDV hariç tutarının 5.000 TL, KDV oranının ise %18 olduğu bir organizasyon hizmeti verildiğini düşünelim. Organizasyon hizmetlerinde tevkifat oranı 5/10’dur. Yani taraflar KDV’yi yarı yarıya öder. Hesaplama ise şöyle olur:

• KDV’siz hizmet tutarı: 5.000 TL
• KDV (%18): 900 TL
• KDV dahil tutar: 5.900 TL
• Tevkifat oranı: 5/10
• Tevkifatlı vergi oranı (%): 18 x 0,5 = 9
• Tevkif edilen tutar (kesinti): 450 TL
• KDV tevkifatlı fatura tutarı: 5.450 TL

Tevkifat Uygulanabilecek İşlemler Nelerdir?

Mükellefler tevkifatlı faturayı sadece ilgili mevzuatlarda belirlenen ürün ve hizmetler söz konusuysa kesebilirler. Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’ne göre tevkifat uygulanabilecek işlemlerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

• Özel güvenlik hizmetleri
• Yapı denetim hizmetleri
• Servis taşımacılığı hizmeti
• Yemek servisi ve organizasyon hizmetleri
• Etüt, danışmanlık, denetim gibi hizmetler
• İş gücü temin hizmetleri
• Bina, duvar, pano, dergi gibi mecralara verilen reklamlar
• Ticari reklam hizmetleri
• Ağaç ve orman ürünleri teslimi
• Baskı ve basım hizmetleri
• Pamuk, yün, tiftik, post ve deri teslimi
• Fason olarak yaptırılan tekstil işleri

Kimler Tevkifatlı Fatura Kesebilir?

Tevkifatlı fatura kesebilecek olan mükellefler başlıca iki grupta değerlendirilebilir. Bu iki grubu ise vergilere göre ayırabiliriz. KDV ve Gelir Vergisi tevkifatları, farklı mükellefleri ilgilendirdiği için iki başlık altında ele almakta fayda var.

KDV Tevkifatı Uygulayabilen Mükellefler

KDV tevkifatı uygulayabilen bazı mükellefleri şöyle sıralayabiliriz:

• Bankalar
• Kamu iktisadi teşebbüsleri
• Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar
• Döner sermayeli kuruluşlar
• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
• Katma bütçeli idareler
• İl özel idareleri ve belediyeler
• Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları
• Hisseleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören şirketler

Gelir Vergisi Tevkifatı Uygulayabilen Mükellefler

Gelir Vergisi üzerinden tevkifat uygulayabilecek mükellefler şöyledir:

• İş ortaklıkları
• Gerçek gelirini beyan etme mecburiyeti olan ticaret ve serbest meslek erbabları
• Zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre kayıt altına alan çiftçiler
• Kamu idare ve müesseseleri
• Vakıflar, dernekler ve kooperatifler
• Dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri
• Ticaret şirketleri
• Yatırım fonu yönetenler

Tevkifat Oranları Neye Göre Belirlenir?

Tevkifat oranları, ilgili devlet kurumları tarafından belirlenerek ilan edilir. Gelir Vergisi Kanunu’nda Gelir Vergisi tevkifat oranları; gelir türüne göre %3, %5, %7, %10, %15, %20 gibi farklı aralıklarda değişir.

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği ile belirlenen KDV tevkifat oranları ve kodlarından bazıları şöyledir:

Ticari faaliyetlerin yasalara uygun şekilde yürütülebilmesi için her mükellefin bu bilgilere sahip olması gerekir. Faturaların doğru kesilebilmesi için muhasebe alanında yetkinliği olan kişilerden de destek almak şart. Bu durum sadece kâğıt faturalar için değil, e-faturalar için de geçerlidir. E-fatura konusunda ayrıca bilgi almak isterseniz “E-Fatura Nedir, Kimler İçin Zorunludur?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.