SKU Nedir, SKU Nasıl Belirlenir?
Perakende satış alanında verimli envanter yönetimi, işletmelerin iş akışını kolaylaştırması ve büyüme sürecinde problem yaşamaması için önemlidir. Envanter yönetimindeki takip ve analiz süreçlerini doğru organize edebilmek için ise stok kodlarına ihtiyaç vardır. Stok kodu veya kısaca SKU, operasyonel iş akışını kontrol altına alabilmeyi sağlar. Peki; SKU ne demektir, stok kodu nedir ve SKU numarası nasıl oluşturulur?
Stok Kodu (SKU) Nedir?
Stok kodu veya SKU, bir perakendecinin envanterindeki belirli bir ürüne atanan benzersiz bir koddur. Kısaltma olarak kullanılan SKU ise “stock keeping unit” kelimelerini ifade eder. SKU açılımı da Türkçeye genellikle “stok tutma birimi”, “stok saklama birimi” veya “stok saklama ünitesi” şeklinde çevrilir.
İşletmelerin ürünlerini verimli bir şekilde takip etmelerine ve organize etmelerine olanak tanıyan stok kodu, envanter yönetimi için temel bir unsur olarak hizmet eder. SKU'lar genellikle harflerden ve sayılardan oluşur. Kolay tanımlama için taranabilir barkodlar da bu kodlara eşlik edebilir. Barkodlarla eşleştirilmesi halinde yapılan her satışta envanter durumu otomatik olarak güncellenir.
Stok Kodu Ne İşe Yarar?
SKU'nun temel amacı, envanter ile stok durumu konusunda kontrol ve görünürlük sağlamaktır. Her stok kodu; boyut, renk, stil, malzeme veya üretici gibi belirli nitelikler çerçevesinde spesifik bir ürüne karşılık gelir. Perakendeciler, her ürün çeşidine benzersiz bir SKU atayarak envanterlerinin hareketini doğru bir şekilde takip edebilir ve satış verilerini izleyebilir.
Örnek olarak ayakkabı satan bir mağazayı ele alalım. Farklı ayakkabı modellerine, bedenlerine ve renklerine benzersiz SKU'lar atanabilir. Bu durum da mevcut ürünlerin miktarını takip etmelerine, hangi çeşitlerin yüksek talep gördüğünü belirlemelerine ve yeniden stoklama konusunda bilinçli kararlar almalarına olanak tanır.
Tabii SKU'lar yalnızca fiziksel ürünlerle sınırlı değildir. Hizmet tabanlı işletmeler, sundukları hizmet kolları için de stok kodları tanımlayabilirler. Bu durumda SKU, periyodik hizmetlerin zamanlarını takip etmeye ve faturalandırma sürecinde belgeye eklenecek hizmetin türünü tespit etmeye yarar.
SKU Neye Göre Belirlenir?
Bir SKU'nun belirlenmesi, işe ve işletmenin özel ihtiyaçlarına göre değişen çeşitli faktörlere dayanır. Dolayısıyla SKU kodlarını oluştururken ürün özellikleri, sınıflandırma ve operasyonel gereksinimler gibi önemli unsurları göz önünde bulundurmanız gerekir.
Stok kodu belirlemeyi etkileyen ürün detayları arasında renk, boyut, stil, model, üretici ve diğer ayırt edici özellikler yer alır. Bu özellikler, bir ürünün farklı varyasyonları arasında ayrım yapılmasına yardımcı olur, doğru takip ve tanımlamaya olanak tanır. Örneğin bir giyim perakendecisi SKU'ları cinsiyet, beden ve renk gibi özelliklere göre atayabilirken bir elektronik perakendecisi de marka, model ve depolama kapasitesi gibi özellikleri dikkate alabilir.
Kategorizasyon, SKU belirlemede bir diğer önemli husustur. Envanter sistemindeki ürünleri düzenlemek için mantıksal bir hiyerarşi oluşturmanızda fayda var. Kategorizasyonu ürün tipine, kullanım amacına veya işletmenizin organizasyon yapısına (reyon veya raf düzeni gibi) göre yapabilirsiniz.
SKU Nasıl Belirlenir?
Farklı stok kodu oluşturma yöntemleri vardır. Fakat bu noktada ne sattığınız büyük önem taşır. Sattığınız ürünler kendi aralarında varyasyonlara ayrılmıyorsa çok daha kısa SKU’lar tercih edebilirsiniz. Ama alt kırılımlar varsa stok kodunuzu detaylandırmanız, envanter takibini daha kolay yapmanızı sağlar. Bu süreçte ürünün belirleyici özelliklerini öne çıkarmayı ihmal etmemelisiniz.
Bir stok kodu oluşturma örneği üzerinden konuyu daha net bir şekilde anlatabiliriz. Örneğin giyim ürünleri sattığınızı ve “ürün grubu_marka_renk_beden” kombinasyonunu kullandığınızı varsayalım. Bu durumda S (small) beden, beyaz, ABC marka bir gömlek için şöyle bir SKU belirleyebilirsiniz:
- Gömlek (ürün grubu) için: GO
- ABC (marka) için: ABC
- Beyaz (renk) için: BE
- Small (beden) için: S
- Oluşturulan SKU: GO_ABC_BE_S
Şimdi, daha detaylı stok kodu örneklerine yakından bakalım.
SKU Örnekleri
Stok kodlarını alfanümerik veya tamamen sayısal bir şekilde oluşturabilirsiniz. Örneğin yukarıda verdiğimiz örnekte yer alan markanın kısaltmasını kullanmak yerine bu markaya 01 gibi bir marka numarası vermek de mümkündür. ABC markası için 01, DEF markası için 02, GHI markası için de 03 kullanılabilir. Aynı durum; ürün grubu, renk ve beden için de geçerli olabilir. Gömlek için 12, beyaz için 08, S beden için ise 04 gibi sayılar kullanılabilir.
Aynı ürün için alfanümerik ve sayısal stok kodlarına şöyle örnekler verebiliriz:
|
|||||||||||||||||||
Stok Kodu Oluştururken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Stok kodu oluşturma sürecinde dikkat etmeniz gereken bazı noktalar bulunur. Bu noktaları gözden kaçırmanız halinde SKU’lar çakışabilir veya oluşturduğunuz SKU yanlış bir ürünü gösterebilir. Bu süreçte dikkat etmeniz gereken 5 temel nokta şöyle:
1. Açıklık ve Tutarlılık
Stok kodlarını oluşturmak için açık ve tutarlı yönergeler oluşturmak çok önemlidir. Kodların çalışanlar, tedarikçiler ve müşteriler de dahil olmak üzere ilgili tüm paydaşlar tarafından anlaşılmasının ve yorumlanmasının kolay olmasını sağlamalısınız. Ayrıca farklı ürün kategorileri ve varyasyonları arasında format ve yapı açısından tutarlılık olması, SKU’lar üzerinden sorunsuz envanter takibi yapabilmek için önemlidir.
2. Ürünle İlgililik
Stok kodları, temsil ettiği ürünün özelliklerini veya karakteristik niteliklerini doğru bir şekilde yansıtmalıdır. Marka, model, renk, beden, stil gibi bilgileri veya diğer ilgili tanımlayıcı bilgileri detaylı bir şekilde eklemeye çalışın. Ayrıntılı stok kodları, envanterdeki ürünleri hassas bir şekilde izlemenize ve ürünleri kolayca tanımanıza olanak tanır.
3. Ölçeklenebilirlik
İşletmeniz büyüdükçe ürün yelpazeniz de genişleyebilir. Bu nedenle stok kodlarını tasarlarken ölçeklenebilirliği ve gelecekteki ürün varyasyonlarını göz önünde bulundurun. Seçtiğiniz formatın, envanter yönetimi sisteminde karışıklığa veya sınırlamalara neden olmadan yeni ürünleri ve varyasyonları barındırabileceğinden emin olun. Örneğin bir ürün grubunu numaralandırarak SKU’ya eklemek istiyorsanız numaralandırmayı 1, 2, 3 şeklinde değil; 001, 002, 003 şeklinde yapın.
4. Barkod Uyumluluğu
Stok kodlarınızı ürün barkodlarıyla eşleştirmeniz, satılan ürünlerin envanterden çıkarılmasına imkân tanır. Ayrıca kasa noktalarındaki satış sürecini de barkod okuma sistemleriyle kolaylaştırabilirsiniz. Bu iki sistemin birbirleriyle uyumlu olması ise oldukça önemlidir. Dolayısıyla SKU’ları, satış cihazı içerisinde kullandığınız barkod sistemi ile uyumlu olacak bir formatta oluşturmaya özen göstermelisiniz.
5. Benzersizlik
Her bir ürünün farklı bir stok kodu olmak zorundadır. Markalar, ürün grupları ve renkler birbirlerine benzeyebilir. Bu nedenle SKU oluştururken ürünleri spesifik olarak ayrıştırmalısınız. Örneğin bir gömleğin 5 farklı rengi varsa 5 farklı SKU oluşturmalısınız. Gömlek için oluşturulan bir stok kodunu tüm renkler için kullanmamalısınız.
SKU Neden Önemlidir?
Stok kodları veya SKU'lar, envanter ve stok yönetiminin dışında tedarik zincirinden müşteri memnuniyetine kadar birçok noktada etkilidir. Bu nedenle işletmeler için büyük önem taşır.
İlk olarak SKU'lar, perakendecilerin envanter seviyelerini doğru bir şekilde takip etmelerine olanak tanır. İşletmeler, her ürün çeşidine benzersiz bir SKU atayarak stok miktarlarını kolayca izleyebilir ve hangi ürünlerin yeniden stoklanması gerektiğini belirleyebilir.
SKU'lar aynı zamanda tedarik zinciri yönetimi için de önemlidir. İyi uygulanan bir SKU sistemi ile perakendeciler sipariş ve stok yenileme süreçlerini kolaylaştırabilir. Ayrıca SKU'lar etkili satış analizinde de etkilidir. Bir müşteri bir satın alma işlemi gerçekleştirdiğinde SKU satış noktasında taranarak ürün, satış kanalı ve müşteri davranışı hakkında değerli veriler elde edilebilir.
Stok Kodunun Avantajları
Stok kodu kullanmak ve ürünlere SKU atamak, işletmeniz için çeşitli avantajları beraberinde getirir. Başlıca avantajlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
1. Envanter Kontrolü ve Stok Takibi
SKU kullanmak envanter kontrolünü kolaylaştırır ve doğru stok takibi yapmayı sağlar. Hangi üründen ne miktarda kaldığını takip etmek kolaylaşır. Ayrıca çok satılan ve pek tercih edilmeyen ürünlerin envanter üzerinden tespiti de mümkün hale gelir.
2. Stok Yönetimi
Stok yönetimi yapmanın en pratik yollarından biri stok kodu kullanmaktır. SKU ile aşırı stoklama ve stok tükenmesi gibi problemlerin önüne geçmek mümkündür. Bu sayede ürün sirkülasyonu sorunsuz bir şekilde sağlanır ve tedarik zincirinin stok halkasında bir aksama meydana gelmesi önlenir.
3. Sipariş Hazırlama Süresini Kısaltma
SKU, depolardaki ürünleri bulmayı kolaylaştırır. Buna bağlı olarak da sipariş hazırlama süresi kısalır. Ayrıca stok kodu kullanmak, sipariş hazırlama sürecindeki olası hataları da minimize eder.
4. Barkod Entegrasyonu
SKU sayesinde barkod entegrasyonu yapmak da mümkündür. Barkod entegrasyonu, satış sırasında satılan ürünün hangisi olduğunu, bir barkod okuyucu ile tespit etmeyi sağlar. Böylece satış anında fiyat hesaplaması da anlık olarak yapılır. Barkod entegrasyonunun bir diğer avantajı da satılan ürünün stoktan otomatik olarak eksilmesidir.
5. Ürün Performansı Analizi
Ürünlerin performansını takip edebilmek için de SKU kullanılabilir. SKU üzerinden hangi ürünlerin sıkça tercih edildiğini, hangilerinin ise pek satılamadığı tespit edilebilir. Bu da gelecekteki satış stratejilerinin şekillendirilmesine yardımcı olur.
6. Veri Analizi ve Müşteri Memnuniyeti
Stok kodu üzerinden toplanan verilerin tümü, pazarlama stratejileri için kullanılabilir. Müşterilerin sevdiği ürünler, çok satılanlar, memnun kalınmayan ürünler gibi konularda veri analizi yapılabilir. Ardından yapılacak geliştirmeler sayesinde de müşteri memnuniyeti artırılabilir.
İşletmenizde SKU ve barkod sisteminden maksimum düzeyde yararlanabilmek için satış yazılımlarından da destek alabilirsiniz. Anlık satış ve stok takibi yapabileceğiniz satış programları hakkında detaylı bilgi alabilmek için “Satış Yazılımı/Ürün Satış Programı Nedir?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
