KOBİ'ler İçin Risk Yönetimi Nasıl Yapılır?
Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler yani kısaca KOBİ’ler, ticari hayatları boyunca pek çok riskle karşı karşıya kalırlar. Ticaretin ana unsurlarından biri olan riskler, hemen her alanda ortaya çıkabilir. Bu süreçte önemli olan, etkin bir risk yönetimi stratejisi belirlemektir. Peki, risk yönetimi nedir ve işletmelerde risk yönetimi için neler yapılmalıdır?
Risk Yönetimi Nedir?
Risk yönetimi, bir işletmeyi veya şirketi olumsuz etkileyebilecek potansiyel olayları önceden tanımlayabilmeye ve bu doğrultuda işletmenin hedeflerine ulaşma sürecinde risklere karşı güvence sağlamaya odaklanan bir yönetim stratejileri bütünüdür. Bu stratejiden, işletmenin en üst idari yönetiminden en alt pozisyondaki çalışanına kadar tüm unsurları etkilenir. Risklere karşı işletmenin işleyişine bağlı olarak alınan tedbirler ve izlenen yöntemler ise risk yönetiminin kapsamını oluşturur.
Risk Çeşitleri Nelerdir?
KOBİ’ler için riskin tanımı çoğunlukla finansal yönde olsa da aslında ticari faaliyetler için birçok farklı risk bulunur. Risk yönetimine konu olabilecek risk türlerinden bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
- Finansal Riskler: İşletmenin mali yeterliliğini etkileyen borç, nakit akışı, kredi, faiz ve likidite gibi konulardaki riskler.
- Rekabet Riskleri: İşletmenin rakipleriyle rekabet edebilmesini engelleyebilecek ürün, hizmet, kalite ve fiyatlandırma gibi konulardaki riskler.
- Operasyonel Riskler: Tedarik zinciri, müşteri hizmetleri, insan kaynakları, iş kapasitesi, çalışan bağlılığı ve hukuksal süreçlerle ilgili riskler.
- Stratejik Riskler: Bütçe planlama, iş modeli oluşturma ve yatırım stratejileri gibi konulardaki riskler.
- Dış Riskler: Tüketici davranışları, talep durumları, sektörel gelişmeler, çevresel etkiler ve ulusal ekonomik konuların sebep olabileceği riskler.
Risk Yönetimi Nasıl Yapılır?
KOBİ statüsünde bir işletmede risk yönetimi yapabilmek için öncelikle işletme içindeki herkesin bu konuda bilinçlendirilmesi gerekir. Bu nedenle tüm ekibi, görev alanlarına giren konuların risk durumları hakkında uyarmalısınız. Yeterli imkân varsa bu konuda yetkinliği olan kişileri işe almalı veya çalışanlarınızın risk eğitimi almasını sağlamalısınız.
Gerekli altyapı oluştuktan sonra risk yönetimini yapmak kolaylaşır. İşte, KOBİ’ler için risk yönetimi yapma sürecinin 5 adımı:
1. Riskleri Tanımlayın
İlk adım riskleri tanımlamaktır. Çünkü etkin bir yönetim süreci için öncelikle risklerin neler olduğunu bilmek gerekiyor. Ayrıca risk tanımlama, sonraki adımların hepsini doğrudan etkiler. İşletmenizle ilgili potansiyel risklerin hangi türde olduğunu tespit etmeli ve somut bir şekilde tanımlamalısınız. İşletmenizin geleceği konusunda atacağınız her adım kendi içerisinde bir miktar risk barındırabileceği için risk tanımlama sürecini sık sık tekrarlamalısınız.
2. Risk Limitlerini Belirleyin
Risk limiti belirlemek, bir iş modelinin veya yatırım girişiminin riskli olup olmadığını tespit etmenize yardımcı olur. Örneğin bir yatırımın getireceği potansiyel kaybın, işletmeniz için hangi miktarda risk oluşturabileceğini önceden belirlemelisiniz. Böylece hem risk analizini daha kolay yapabilir hem de analiz sonuçlarını verimli bir şekilde değerlendirebilirsiniz.
3. Risk Analizi Yapın
Analiz, risk yönetimi sürecinin en önemli adımı olarak kabul edilebilir. Çünkü risk yönetiminin temelinde, potansiyel riskleri anlayabilme vardır. Söz konusu anlamlandırma ise ancak analiz ile mümkündür.
Analiz için belirli periyotlarla risk haritası oluşturmanız gerekir. Bu harita üzerinden mevcut durumu değerlendirmeli, potansiyel risklerin hangi konuları ve departmanları ilgilendirdiğini tespit etmelisiniz. Analiz sonucunda olası risklerin şiddetini kolayca tespit edebilirsiniz. Böylece sonraki süreçte atmanız gereken adımlar hakkında da bilgi edinmiş olursunuz.
4. Risklere Karşı Tedbirler Alın
Risk yönetiminin faydası, doğru tedbirler aldığınız takdirde ortaya çıkar. Riskleri tanımlamanız ve analiz etmeniz, almanız gereken tedbirleri belirlemenize yardımcı olur. Edindiğiniz bilgiler doğrultusunda potansiyel riskleri ortadan kaldıracak veya kaybı en aza indirecek birtakım tedbirler almalısınız. Bu süreçte potansiyel risklerin bulunduğu departmanların personelleriyle birlikte çalışmayı da ihmal etmemelisiniz.
5. Kurumsal Risk Yönetim Stratejisi Oluşturun
Stratejiler ve planlamalar, KOBİ’lerin daha parlak bir geleceğe ilerlemesinde rol oynayan unsurlardır. Risk yönetimi için de bu unsurlara dikkat etmeniz gerekir. Yönetim sürecinin çatısı olabilecek bir strateji oluşturmalısınız. Ardından oluşturduğunuz risk yönetim stratejisini ilgili departmanlarla paylaşmalı ve stratejik planın her adımına uyum sağlamalısınız.
Kurumsal risk yönetim stratejinizi kısa, uzun ve orta vadeli yapabilirsiniz. Buna ek olarak beklenmedik risklere karşı hızlı aksiyon alabilmenizi sağlayacak planlamalara da stratejinizde yer vermelisiniz.
Risk Yönetimi Neden Önemlidir?
KOBİ’ler için risk yönetimi, olası risklerin mali kayıplar yaratmasının önüne geçme açısından oldukça önemlidir. İşletmeyi ayakta tutan en önemli dinamiklerden biri olan mali yapı, alınacak tedbirler sayesinde gücünü korur ve işletmeyi ileri taşır. Bununla birlikte risk yönetiminin amacı; işletmenin kaynaklarını, değerlerini ve faaliyetlerini korumaktır.
Risk yönetimi; bir işletmeyi ekonomik dalgalanmalar, teknolojik gelişmeler, sektörel trendler, organizasyonel değişiklikler ve benzer durumların olumsuz etkilerinden koruduğu için de önemlidir. Etkin bir yönetim stratejisi ile olası kayıpların önüne geçilebilir, yatırım fırsatları değerlendirilebilir ve finansal belirsizlikler giderilebilir.
Temel unsurlarından biri finans olduğu için maliyetlerin azalması noktasında da risk yönetimi büyük önem taşır. Dolayısıyla doğru bir risk yönetimi ile maliyetleri minimize etmek mümkündür. İşletmenizde maliyetleri düşürmenin diğer yolları için ise “KOBİ’ler için Operasyonel Maliyetleri Azaltma Yolları” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
