ISO 20022 Nedir, ISO 15022 ile Farkları Nelerdir?
Finansal kuruluşların kendi aralarında veri paylaşımı yapmak için kullandıkları mesajlaşma kanalları vardır. Bu kanallardan iletilen mesajlardaki hassas bilgiler ise şifrelenerek gizlenir. Doğrulama ve veri güvenliği için gerekli olan mesaj formatı ise ISO 20022 standardı ile belirlenir. Peki, ISO 20022 nedir, ne işe yarar ve finansal süreçlere ne gibi katkıları vardır?
ISO 20022 Nedir?
Dünyanın dört bir yanındaki finans kuruluşları, iletişimi geliştirmek ve süreçleri kolaylaştırmak için sürekli çalışmalar yaparlar. Bu çalışmaların en önemli sonuçlarından biri, finansal kurumlar arasında elektronik veri alışverişi için uluslararası bir standart olan ISO 20022'nin benimsenmesidir. ISO 20022, çeşitli finansal alanlarda sorunsuz bilgi alışverişini kolaylaştıran, tutarlı, yapılandırılmış ve dünya çapında kabul görmüş bir mesajlaşma formatı sağlar.
ISO 20022, mevcut mesajlaşma standartlarının sınırlamalarını ve verimsizliklerini ele alma konusunda oldukça etkilidir. ISO 20022 ile finans kurumları; iletişimlerinin doğruluğunu, şeffaflığını ve verimliliğini artırarak daha iyi müşteri hizmetleri, gelişmiş analitik ve gelişmiş dolandırıcılık engelleme önlemleri sağlayabilir.
ISO 20022 Ne İşe Yarıyor?
ISO 20022 standardı, finansal kurumlar için fayda sağlayan bir dizi temel özellik sunar. Başlıca görevlerinden biri, farklı sistemler ve platformlar arasında kesintisiz iletişim sağlayarak finansal mesajlaşma için ortak bir dil sağlamasıdır.
ISO 20022 standardının önemli bir özelliği de kapsamlı meta veri kullanımıdır. Standart, çeşitli finansal mesajların ve iş süreçlerinin açıklamalarını içeren kapsamlı bir meta veri havuzu içerir. Bu meta veriler, finansal ekosistemdeki tüm katılımcıların mesajları tutarlı bir şekilde anlamasını ve yorumlamasını sağlayan kılavuz görevi görür.
Ayrıca bu standart; ödemeler, menkul kıymet alım satımı, ticaret finansmanı, döviz ve daha fazlası dahil olmak üzere çok çeşitli finansal alanları destekler. Bu çok yönlülük, finansal hizmetlerin farklı alanlarında standartlaştırılmış mesajlaşmaya izin vererek birlikte çalışabilirliği teşvik eder ve varlıklar arasındaki iletişimi basitleştirir.
ISO 20022’nin içerdiği mesaj grupları ve kullanım alanlarına şöyle örnekler verebiliriz:
| ISO 20022 Mesaj Grupları ve Kullanım Alanları | |
| Kart Hizmetleri | Terminal yönetimi, ücret toplama, satış sistemi, alıcı ve iktisap, takas ve hesaplaşma vb. |
| Ödemeler | Nakit yönetimi, hesap yönetimi, ödeme başlatma, takas ve hesaplaşma vb. |
| Ticaret Hizmetleri | Muhasebe, havale bilgileri, finansman ürünleri ve ücretleri, satın alma vb. |
| Menkul Kıymetler | Menkul kıymet yönetimi, hesap yönetimi, varlık hizmetleri, teminat yönetimi, ön ticaret vb. |
| FX | Takas ve hesaplaşma, bildirim, ön ticaret, post ticaret, raporlama vb. |
ISO 15022 ve ISO 20022 Arasındaki Farklar
ISO 20022, uzun süre kullanılan ISO 15022 standardının geliştirilmesiyle ortaya çıktı. Yeni versiyon olan ISO 20022’ye geçişle birlikte finansal mesajlaşma standartlarında önemli değişiklikler oldu. Veri yapısının MT’den, daha zengin ve ayrıntılı içerik sunabilen MX’e geçmesi, en önemli değişiklik olarak kabul ediliyor. İki standart arasındaki farklar ise şöyle:
| ISO 15022 ve ISO 20022 Arasındaki Farklar | ||
| Özellik | ISO 15022 | ISO 20022 |
| Veri | MT (TXT) formatında sınırlı karakterli veri setine sahiptir. | MX (XML) formatında zengin, ayrıntılı ve iyi yapılandırılmış veri setine sahiptir. |
| Etki | Şeffaflık problemleri doğabilir ve manuel müdahale gerekebilir. | İşlemler otomatik ilerler ve uçtan uca, şeffaf bir şekilde takip edilebilir. |
| Süreç | İşlemler daha yavaş tamamlanır. | İşlemler daha hızlı tamamlanır ve dolandırıcılık önleme yeteneği iyileştirilmiştir. |
| Odak | Ödeme süreçleri karmaşıktır ve işlemlerde zorunlu sınırlandırmalar vardır. | Ödeme süreçleri kolaylaştırılmıştır ve işlemler daha fazla bilgi içerebilecek yapıdadır. |
ISO 20022’nin SWIFT Sistemine Katkıları
ISO 20022 standardı, SWIFT sistemine de önemli katkılar sunuyor. Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Derneği (Society for Worldwide Interbank Financial) ya da kısaca SWIFT, bankalar arasındaki fon transferlerinin güvenli ve hızlı şekilde yapılmasını sağlayan bir sistem. Uluslararası fon transferlerinde en çok tercih edilen altyapı olan SWIFT için en önemli nokta elbette güvenlik. ISO 20022 ise bu güvenliği sağlamak konusunda etkili.
Blockchain teknolojisinin yaygınlaşmasıyla birlikte SWIFT sistemine alternatif olabilecek farklı fon transferi yöntemleri de ortaya çıktı. Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Derneği ise SWIFT sisteminin işlevsizleşmesini önlemek adına ISO 20022 standardının geliştirilmesine destek sağladı. Sonuç olarak ISO 20022 standardı bankalar arasında kullanılmaya başlandı ve uluslararası para transferleri çok daha güvenli bir hâle geldi.
Uluslararası para transferlerinde SWIFT dışında yine ISO 20022 standardından destek alabilen birçok yeni teknoloji de kullanılmaya başlandı. Bunlardan biri, gelecekte daha çok yaygınlaşması beklenen uçtan uca ödeme teknolojisi. P2P (Peer to Peer) ödeme olarak bilinen bu teknoloji hakkında detaylı bilgi için “Uçtan Uca Ödeme (P2P) Nedir?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
