FinTech Sözlük

3D Secure
Online alışverişlerinde kart sahibi, banka ve internet sitesi arasında şifrelenmiş bilgi aktarımı yapan, onay için kullanıcı doğrulaması gerektiren ve kart bilgilerini koruyan güvenlik protokolü.

Açık Bankacılık
Farklı bankalardaki finansal hareketleri tek bir noktadan görebilmek, yönetebilmek ve işlem yapabilmek adına tüketicinin izni doğrultusunda, bankadaki verilerin üçüncü parti ödeme (TPP) kuruluşlarıyla paylaşılmasını temel alan sistem, Open Banking ya da Open Bank Data. 

Altyapı Sağlayıcı
Ödeme, ticaret, reklam, uygulama ve benzeri çevrim içi sistemlerin çalışabilmesini mümkün kılan yazılımsal altyapıları sunan firmalara verilen isim.

API
İki farklı yazılımın birbiriyle iletişim kurmasını ve bir yazılımdaki işlevlerin diğer yazılımda da kullanılabilmesini sağlayan dijital sistem, Application Programming Interface ya da Uygulama Programlama Arabirimi.

Banka Kartı
Fiziksel ve sanal POS’lar üzerinden ödeme yapmayı sağlayan, ön ödeme sistemiyle çalışan, plastik bir malzemeden üretilmiş, kişiye özel fiziksel ödeme aracı, debit card.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)
Banka ve finans kuruluşlarının disiplininden sorumlu, yasalara uygun hizmet verme noktasında denetim yetkisi bulunan ve bu doğrultuda tüketicilerin banka ve finans kuruluşları karşısındaki haklarını koruyan devlet kurumu.

Big Data (Büyük Veri)
Arama motoru, banka hesabı, e-ticaret sitesi, mobil uygulama gibi çok sayıda kaynaktan toplanan yüksek hacimli ve çok çeşitli bilgi yığınlarından elde edilen, analiz edilerek sınıflandırılan, anlamlı ve işlenebilir hâle getirilen veri seti.

Blockchain
Kriptografiyle birbirine bağlanan ve her yeni kayıtla birlikte çoğalan bloklardan oluşan, yüksek güvenlikli dijital kayıt defteri, blok zincir.

Bloke Tutarı
Belirli bir kartlı harcama işlemi için daha sonra çekilmek üzere ayrılmış ve kart sahibi tarafından harcanması kısıtlanmış tutar.

Chargeback
Kartlı alışverişlerde yapılan ödeme karşılığında ürün/hizmet alınamaması, dolandırıcılık durumu doğması veya kart sahibinin onayı ve bilgisi dışında karttan para çekilmesi gibi durumlarda kart sahibinin talebiyle banka tarafından yapılan geri ödeme işlemi, ters ibraz.

Chatbot
Kullanıcı ile metin veya konuşma yoluyla iletişim kuran ve verilen komutları yerine getiren yazılım, sohbet robotu.

CVV: Card Validation Value
Banka ve kredi kartlarındaki bulunan, çoğunlukla arka yüzde yer alan ve genellikle 3 rakamdan oluşan, mesafeli satışlarda şifre görevi gören, ilgili kartın tekliğini ve kart sahipliğini gösteren güvenlik elemanlarından biri, kart güvenlik kodu.

Debit Kart
Mevduat hesabına bağlı çalışan, önceden para yüklemek kaydıyla ödemelerde kullanılan, plastik malzemeden yapılmış ödeme aracı, banka kartı, maaş kartı.

Dijital Ödemeler
Mobil uygulama ve web sitesi gibi internet ağına bağlı dijital kanallar üzerinden yapılan ödemeler, harcamalar, para transferleri.

E-ticaret
İşletmelerin, ürünlerini mobil uygulama ve web sitesi gibi elektronik ortamlarda satışa sunduğu, tüketicilerin ise bu ortamlardan online alışveriş yapabildiği ticaret modeli.

Elektronik Fon Transferi (Electronic Funds Transfer)
Farklı bankalarda bulunan hesaplar arasında para transferi yapmayı sağlayan teknoloji, EFT.

Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS)
E-ticaret sitelerinin, firmalarının, işlemlerinin ve verilerinin kayıt altında tutulduğu, Ticaret Bakanlığı tarafından yönetilen platform.

Fraud
Banka ve kredi kartı bilgilerinin çalınması/kopyalanması ile kart sahibinin bilgisi dışında karttan para çekmek veya kart ile alışveriş yapmak şeklinde gerçekleştirilen sahtecilik.

Girişimci
Sanayi ve ticarette, kâr elde edebilme amacıyla tüm riskleri üzerine alan ve sermaye koyarak iş kuran kişi. 

Havale
Gönderici ve alıcı hesabın aynı banka/finans kuruluşu bünyesinde olduğu para transferi işlemi.

HTTPS (Secure Hyper Text Transfer Protocol)
İnternet sitelerinin metinlerle kurduğu iletişimin SSL sertifikası ile şifrelenmesini sağlayan ve ilgili sitenin güvenlik düzeyinin yüksek olduğunu gösteren iletişim protokolü, Güvenli Zengin Metin Aktarım Protokolü.

IoT (Internet of Things)
Günlük hayatta kullanılan eşyaların internet üzerinden birbirleriyle ve kullanıcıyla iletişim kurabilmesini, eşyaların akıllı cihaz olarak nitelendirilmesini sağlayan teknoloji, nesnelerin interneti.

İnternet Bankacılığı
Geleneksel bankacılık hizmetlerinin bir web sitesi üzerinden tüketiciye sunulması ve tüketicinin banka şubesine gitmeden, internet bağlantısı olan bir bilgisayar aracılığıyla bankacılık hizmeti alması.

Kart Numarası
Banka ve kredi kartlarının çoğunlukla ön yüzünde (sanal kartlar için dijital kanallarda) bulunan; 4 haneli 4 gruptan, toplamda 16 haneden oluşan, kartın benzersizliğini sağlayan sayı grubu.

Kişisel Veri
Sahibi bilinen veya belirlenebilen, kişilerle ilgili her türlü veri, bilgi.

Kart Saklama
Online alışveriş yaparken kullanılan kartların, e-ticaret sitelerinin ya da hizmet sağlayıcı firmaların sistemine güvenli bir şekilde kaydedilip sonraki alışverişlerde yeniden bilgi girmeye gerek kalmadan otomatik olarak ödeme yapmayı mümkün kılan teknoloji.

KOBİ
İlgili yasal mevzuattaki çalışan sayısı ve ciro limitlerini karşılayacak hacimdeki işletmeler için kullanılan kısaltma, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler.

Linkle Ödeme
E-ticaret sitesine ve entegrasyona gerek kalmadan, farklı iletişim kanallarından müşteriye iletilebilen bir link üzerinden, satış bazlı online ödeme almaya imkân veren teknoloji.

Melek Yatırımcı
Gelir sağlamak, portföy çeşitliliği yaratmak ya da sadece destek amacıyla, genellikle hisse senedi karşılığında yatırım yapan varlıklı birey.

Mersis Numarası: Mersis (Merkezi Sicil Kayıt Sistemi)
Gerçek ve tüzel kişilerin Merkezi Sicil Kayıt Sistemi’nde bulunabilir olmasını sağlayan, T.C. kimlik numarası veya vergi numarasını da içeren 16 haneli sayı grubu.

Mobil Ödeme
Cep telefonu, tablet bilgisayar, akıllı saat gibi mobil olarak taşınabilen cihazların ödeme aracı olarak kullanıldığı, NFC ve QR kod gibi teknolojiler yardımıyla yapılan ödeme türü.

Mobil Bankacılık
Geleneksel bankacılık hizmetlerinin bir mobil uygulama üzerinden tüketiciye sunulması ve tüketicinin banka şubesine gitmeden, internet bağlantısı olan bir akıllı telefon veya tablet bilgisayar aracılığıyla bankacılık hizmeti alması.

Mail Order
Sanal veya fiziksel POS cihazının mevcut olmadığı durumlarda kredi kartı ile ödeme almaya izin veren, online bir formun doldurulmasıyla gerçekleşen, kart şifresi yerine kart sahibinin imzasıyla onaylanan ödeme işlemi, posta yoluyla alışveriş.

Mobil POS
Cep telefonu ve akıllı telefon gibi cihazları taşınabilir POS cihazına dönüştürerek ödeme almayı mümkün kılan mobil uygulama veya yazılım.

Near Field Communication (NFC)
Ödeme yapma, bilgi görüntüleme ve veri transferi gibi işlemler için kullanılan, mobil cihazlarda yerleşik olarak bulunan kablosuz iletişim teknolojisi, Yakın Alan İletişimi.

Online Ödeme
Nakit para veya çek gibi fiziksel ödeme araçları kullanılmadan, çoğunlukla kart numaralarını yazmak ya da havale/EFT yapmak suretiyle tamamlanan ve elektronik ortamda gerçekleşen ödeme işlemi.

Otorizasyon
Banka ve kredi kartlarıyla yapılan işlemler için banka tarafından yapılan kontrol ve onay süreci, provizyon.

OTP
Ödeme, üyelik, oturum açma gibi işlemlerde kimlik doğrulaması yapabilmek adına e-posta veya SMS ile gönderilen parola, One Time Password ya da Tek Kullanımlık Şifre.

Ödeme Geçidi
Online ödemelerde kart sahibi, iş yeri, banka ve ödeme altyapısı arasında güvenli ve hızlı bilgi transferi sağlayan sistem, payment gateway ya da ödeme ağ geçidi.

Ödeme Kuruluşu
Çoğunlukla online ortamda ödeme yapılabilmesi için altyapı hizmeti sağlayan, ilgili yasal mevzuatlara uygun bir yapıda kurulmuş ve ilgili kurum tarafından yetkilendirilmiş şirket.

Ön Ödemeli Kart
Doğrudan bir bankaya bağlı olmayan, banka dışı finans kuruluşları tarafından kullanıma sunulan, borçlandırma özelliği bulunmayan ve bakiye yükleme sistemiyle çalışan ödeme aracı.

PCI-DSS
Kredi veya banka kartlarıyla yapılan işlemlerde, kartlar ve kart sahipleriyle ilgili verilerin güvenliğini sağlamak ve bu verilerin kötü niyetli kullanımını önlemek amacı taşıyan güvenlik prosedürü, Payment Card Industry Data Security Standard ya da Ödeme Kartı Endüstrisi Veri Güvenliği Standardı.

Prepaid
Ödeme kartı, seyahat kartı ve telefon hattı gibi hizmetlerde uygulanan, ilgili hizmeti kullanmaya başlamak için önceden ödeme yapılan ve sahip olunan bakiyenin izin verdiği kadar hizmet alınan sistem, ön ödeme.

Sanal POS
E-ticaret sitelerinin banka ve kredi kartları üzerinden online ödeme alabilmesini sağlayan sistem, dijital ödeme terminali, VPOS.

SSL
Web siteleri üzerindeki bilgi aktarımının doğru ve güvenli bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan güvenlik protokolü, Secure Socket Layer ya da Güvenli Giriş Katmanı.

Startup
Belirli bir pazardaki ihtiyacı gidermeye yönelik yenilikçi bir ürün ya da hizmet sunan, hızlı büyüme gösteren ve çoğunlukla yeni kurulmuş olan şirket.

Yapay Zekâ
Makine ve robotlara çeşitli yazılımlarla yüklenen, insan zekâsında bulunan bilgiyi algılama, sentezleme ve çıkarım yapma yeteneklerine sahip geliştirilebilir zekâ, Artificial Intelligence (AI).

RegTech:(Regulation Technology)
Geliştirilen sistem ve süreçlerin, bilgi teknolojilerinden faydalanılarak yasal düzenlemelere uyumlu hâle getirilmesini sağlayan teknolojiler bütünü, Regülasyon Teknolojisi ya da Düzenleyici Teknoloji.

Robo-Advisory: (Robot Danışma)
Çeşitli verileri analiz ederek yatırımcılar için yatırım tavsiyeleri sunan dijital portföy yönetim algoritması.

SaaS: (Software as a Service)
Genellikle bir aboneliğe bağlı lisanslama ile kullanıcılara online ortamda, bulut tabanlı uygulamalara erişim ve kullanım hizmeti verilen dağıtım modeli, Hizmet Olarak Yazılım.

VUK 507 Tebliği
Ödeme kaydedici cihaz (yazar kasa) üreticileri ve özel entegratör kuruluşlarının; satış ve ödeme işlemleriyle bu işlemlere ilişkin mali belgelerin elektronik ortamda oluşturulmasını, saklanmasını ve ibraz edilmesini sağlayan sistemleri kullanıma sunmasıyla ilgili yasal mevzuat.

Alışveriş Sepeti
Online alışveriş sitelerinde ve uygulamalarında bulunan, satın alınacak ürünlerin gezinme sırasında eklenebildiği, birden fazla ürünün aynı anda satın alınmasını sağlayan sanal sepet.

Mobil Uygulama (App)
Belirli bir amaca yönelik olarak hizmete açılan, telefon ve tablet gibi mobil cihazlara yüklenebilen, etkileşimli arayüzlere sahip yazılım, aplikasyon (application).

ATM
Banka kartı, kredi kartı veya QR kod ile giriş yapılan; para çekme, yatırma, ödeme gibi birçok bankacılık işleminin gerçekleştirilebildiği, banka şubelerinde veya bağımsız olarak çeşitli bölgelerde bulunan otomatik vezne makinesi (automatic teller machine), bankamatik.

Z Raporu
Belirli bir günde, ödeme kaydedici cihaz aracılığıyla yapılan satışlarla ilgili tahsilat ve vergi tutarlarını gösteren, ilgili cihaz üzerinden alınan belge, gün sonu raporu, günlük kapanış fişi

X Raporu
Alındığı gün, alındığı ana kadar ödeme kaydedici cihaz aracılığıyla yapılan satışları gösteren ve ilgili cihaz üzerinden alınan, mali değeri olmayan belge.

Mükellef
Vergi doğuran bir olaya (satış vb.) aracılık eden ve bu nedenle vergi vermekle yükümlü olan kişi veya kuruluş.

GSM
Kullanıcıya özel numaraları bulunan, hücresel ağ üzerinde çalışan ve cep telefonları ile kablosuz iletişim kurmayı sağlayan iletişim protokolü, Mobil İletişim İçin Küresel Sistem (Global System for Mobile Communications).

E-fatura
Geleneksel kâğıt fatura yerine yürürlüğe giren, kâğıt faturalar ile aynı amaca ve işleve sahip, kişi ve kurumlar arasındaki ticari faaliyetleri kayıt altına alan dijital fatura formatı.

Pompa Yazar Kasa
Akaryakıt istasyonlarında yapılan yakıt satışlarını kayıt altına alan, doğrudan pompaya bağlı olarak çalışan ve fiş kesme fonksiyonu bulunan ödeme kaydedici cihaz.

Proforma Fatura
Hukuki ve mali açıdan bir yükümlülüğü bulunmayan, satıcı tarafındaki kişi ve kurumların alıcılara sunduğu teklif faturası, ön fatura.

Bankalararası Kart Merkezi (BKM)
Kartlı ödeme ve para transferleriyle ilgili standartları geliştirmek, sorunları çözmek, altyapıları oluşturmak, platformları işletmek ve ilerletmek amacıyla 1990 yılından itibaren hizmet veren kuruluş.

TSM (Terminal Servis Merkezi)
Yazar kasa POS ve pompa yazar kasa gibi yeni nesil ödeme kaydedici cihazların yönetilmesinde, parametre yükleme süreçlerinde, yazılım güncelleme işlemlerinde ve GİB (Gelir İdaresi Başkanlığı) ile iletişim sırasında kullanılan terminal, Trusted Service Manager, Güvenlik Servis Sağlayıcı.

Kart Şeması
Bankalar, iş yerleri ve kart sahipleri arasındaki para transferlerinin yapıldığı ve transfer sürecinin yönetildiği ödeme ağı, ödeme şeması.

Acquirer
Satıcıların POS cihazı üzerinden ödeme almalarını sağlayan banka veya ödeme kuruluşu, aracı banka.

ÖKC (Ödeme Kaydedici Cihaz)
Yapılan satışların fiziksel ve dijital ortamda kayıt altına alınmasını sağlayan mekanik ve elektronik cihaz, yazar kasa.

KVKK
7 Nisan 2016 tarihinde 29677 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren; özel hayatın gizliliği, temel hak ve özgürlüklerin korunması amacıyla kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülüklerini düzenleyen 6698 sayılı kanun, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu.

Kart Hamili
Bir sözleşme kapsamında, banka vb. bir finans kuruluşundan kredi, banka veya ön ödemeli kart alan, kart üzerinde ismi yazan ve kartla ilgili borç/bakiye durumundan sorumlu olan kişi, kartın yasal sahibi.

Issuer Bank
Kredi kartı gibi kartlı ödeme aracı üreterek müşterilerinin hizmetine sunan, kartın mülkiyet hakkına sahip banka veya finansal kuruluş.

BSMV
Banka ve sigorta şirketlerinin verdikleri hizmet ve kullandırdıkları ürünler için tahsil ettikleri tutara bağlı olarak alınan vergi, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi.

KKDF
Kullanılan krediler, faiz gelirleri ve vadeli ithalat işlemleri üzerinden kalkınma planlarını desteklemek amacıyla kullanılmak üzere yapılan kesinti, Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu.

NFC ile Ödeme
NFC yani Yakın Alan İletişimi (Near Field Communication) aracılığıyla cep telefonu vb. mobil cihazları kullanarak temassız ve mobil ödeme yapmayı sağlayan teknoloji.

QR ile Ödeme
Ödeme bağlantısına sahip bir QR kodu, cep telefonu vb. cihazların kamerası ile okutarak temassız ve mobil ödeme yapmayı sağlayan teknoloji.

Çoklu Ödeme
Tek bir alışverişe ait tek bir tutarı, birden fazla ödeme aracı kullanarak (iki farklı kart veya kart + nakit vb.) ödeme işlemi.

IBAN
Kişiler ve kurumlar arasındaki para transferlerinin hızlı, düşük maliyetli ve hatasız bir şekilde yapılabilmesi amacıyla Avrupa Birliği tarafından geliştirilen, uluslararası geçerliliğe sahip bir standardı bulunan, Türkiye’de TR ile başlamakla birlikte toplam 26 haneden oluşan Uluslararası Banka Hesap Numarası (International Bank Account Number).

SWIFT Kodu
Dünya Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Derneği (Society Worldwide Interbank Financial Telecommunication) tarafından geliştirilen ve uluslararası döviz transferi yapılmasını mümkün kılan SWIFT sistemindeki her bir banka için benzersiz bir şekilde oluşturulan 11 haneli özel kod.

CVC (Card Verification Code)
Banka ve kredi kartlarının çoğunlukla arka yüzünde yer alan, mesafeli satışlarda şifre görevi gören, genellikle 3 rakamdan oluşan ve ilgili kartın tekliğini gösteren güvenlik elemanlarından biri; kart doğrulama kodu.

Bilgi Teknolojileri
İş, üretim, ürün ve hizmet kapsamında verimli çözümler üretmek amacıyla veri toplama, depolama, işleme, iletme ve iletişim için bilgisayarlı teknolojilerin, yazılımların ve ağların kullanımını kapsayan sistem.

Üye İş Yeri
Kurumlara özel hizmet ve sistemlerden faydalanmak için bir üst kuruluş ile sözleşme yapan ve bu doğrultuda ilgili hizmetleri müşterilerine sunma yetkisi alan iş yeri, işletme veya kurum.

Ortak POS
İçerisinde birden fazla bankaya ait tahsilat uygulaması barındıran, ödeme yapılan kartın ait olduğu banka fark etmeksizin ödeme alabilen ve tüm banka/kredi kartlarıyla uyumlu çalışabilen POS cihazı.

Yemek Kartı
İşverenlerin çalışanlarına sunduğu yemek desteğini; nakit yerine belirli üye iş yerlerinde geçerliliği bulunan kart, kupon, fiş veya mobil araçlar ile vermesini sağlayan sistem.

Tekrarlayan Ödeme
Genellikle abonelikle verilen hizmetlerde kullanılan ve kullanıcının ödeme aracını (kredi veya banka kartı) kaydetmesiyle birlikte ilgili ödeme aracından, belirlenen periyotlarda otomatik olarak ödeme almayı sağlayan sistem.

GİB
Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olarak hizmet veren, vergi ve benzeri gelirleri tahsil etmekle görevli devlet kurumu, Gelir İdaresi Başkanlığı.

GİB Portal
Bir devlet kurumu olan Gelir İdaresi Başkanlığına ait e-fatura, e-arşiv, e-irsaliye, e-müstahsil makbuzu, e-serbest meslek makbuzu gibi e-belge uygulamalarına erişimi sağlayan online portal.

Kredi Notu
Tüketicilerin; banka ve diğer finans kuruluşları ile olan ilişkisine, finansal geçmişine ve ödeme alışkanlıklarına bağlı olarak ödeme performansını ve risk durumunu görebilme amacıyla tespit edilen not, kredi puanı, findeks notu.

Kart Hamili
Kredi kartı, banka kartı veya ön ödemeli bir kartın sahibi olan kişi.

Veri Tabanı
Bilgisayar ortamında bulunan, yapılandırılmış ve işlenebilir bilgilerin düzenli bir şekilde depolandığı dijital bilgi alanı.

EKÜ
Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlarda (YN ÖKC) bulunan, satış fişlerinin ve mali raporların ikinci nüshalarının elektronik ortamda saklanmasını sağlayan hafıza birimi, elektronik kayıt ünitesi.

Sızma Testi
Bir bilgisayar sisteminin siber saldırılara karşı risklerini, güçlü yönlerini ve güvenlik açıklarını belirlemek adına yapılan temsili ve bilinçli siber saldırı, penetrasyon testi.

VUK
Genel bütçe, belediyeler ve il özel idareler kapsamındaki vergi, resim ve harçlarla ilgili şartlar ile uygulama esaslarını düzenleme amacıyla yürürlükte bulunan 213 sayılı kanun, Vergi Usul Kanunu.

Tedarikçi
Diğer işletmeler için ürün ve hizmet temin eden kişi veya kuruluşlara verilen genel isim.

Tedarik Zinciri
Ürün ve hizmetlerin üretiminden tüketimine, tedarikçiden müşteriye kadar olan tüm süreçlerini kapsayan insan, teknoloji ve faaliyetler bütünü, lojistik ağı.

Tedarik Zinciri Yönetimi (SCM)
Tedarik zincirindeki ürün ve hizmetlerin gerekli yere, doğru zamanda, en verimli yöntemle, en düşük maliyetle ve en kârlı fiyatla ulaşmasını sağlamayı hedefleyen entegre yönetim süreci, Supply Chain Management.

Hosting
Bir web sitesi üzerinden kullanıcılara gösterilen sayfalara ait görsel ve dokümanların, web kullanıcıları tarafından erişilebilen bir kaynak bilgisayarda depolanması hizmeti, web barındırma.

E-Defter
Mükellefler tarafından tutulması zorunlu olan yevmiye defteri ve büyük defterin dijital ortamda tutulmasını sağlayan sistem, elektronik defter.

E-İrsaliye
Sevk irsaliyesi düzenleyen firmaların, düzenleme ve karşı tarafa iletme işlemlerini dijital ortamda yapmalarını sağlayan, karşı tarafa kâğıt yerine dijital irsaliye gönderilmesine imkân veren sistem, elektronik irsaliye.

Muhasebe Entegrasyonu
Satış, vergi, faturalandırma, gelir, gider, stok gibi cari işlemlerin dijital olarak yapıldığı muhasebe yazılımlarının e-ticaret siteleriyle birlikte verileri otomatik işleyerek çalışmasını sağlayan yazılım.

Sayısal Noter
Dijital ortamlardaki dosya, bilgi ve verilerle ilgili yasal işlemler için hizmet veren noter.

Tüketici Hakem Heyeti
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında, tüketicilere verilen hizmet ve uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıkların giderilebilmesi için il ve ilçelerde kurulan resmî kurum.

Mali ID
Yazar kasa POS cihazlarının kayıt altına alınmasında kullanılan, marka ve modele göre farklı uzunluklarda olan, çoğunlukla harf ve rakamlardan oluşan cihaz kimlik bilgisi.

Fintech (Fintek)
Finans alanında işlem ve faaliyetleri kolaylaştırma amacıyla geliştirilen teknolojilere ve bu teknolojileri geliştiren sektöre verilen isim, finansal teknolojiler.

NFT
Blockchain teknolojisiyle imzalanıp depolanan ve dijital bir varlığın benzersiz olduğunu gösteren veri birimi, non-fungible token, nitelikli fikri tapu.

Biyometrik Kimlik Doğrulama
Kişinin kimlik doğrulama işlemi için ses, yüz, parmak izi gibi fiziksel özelliklerini kullandığı güvenlik sistemi.

Refund
Tüketici tarafından geçerli bir sebeple iade edilen ürüne ait ücretin geri ödenmesi, para iadesi.

Platform Bankacılığı
Bankaların kendi platformlarında bankacılık dışı ürünler (sigorta poliçesi, asistanlık hizmeti, ulaşım kartı bakiyesi yükleme vs.) sunarak gelir sağlamasına dayalı bankacılık modeli, banking as a platform, BaaP.

BNPL (Buy Now Pay Later)
Genellikle banka dışı kuruluşlar ve satıcılar tarafından sunulan, ürünün teslim alınmasına rağmen ödemenin gelecekteki bir tarihe ertelenmesini sağlayan kısa vadeli finansman yöntemi.

Uzaktan Müşteri Edinimi
Kuruluş ve müşteri adayının fiziksel olarak bir araya gelmeden sözleşme yapabilmesini sağlayan, kimlik doğrulama sürecinin görüntülü görüşme yöntemiyle sağlandığı müşteri edinim türü, digital onboarding.

Kripto Para
Dijital olarak işlem gören ve işlemlerin güvenli olması için kriptografinin kullanıldığı para birimi, dijital ödeme aracı.

Recurring Payments
Belirli periyotlarla ödeme yapılması gereken hizmetler için oluşturulan yinelenen/tekrarlayan ödeme sistemi, abonelik.

PSD (Payment Services Directive)
Birincisi (PSD1) 2009’da, ikincisi ise (PSD2) 2015’te yürürlüğe giren, AB ve AEA üye ülkelerindeki ödeme hizmetlerini ve hizmet sağlayıcılarını kapsayan, uluslararası geçerliliği olan yasa, Ödeme Hizmetleri Direktifi veya Gözden Geçirilmiş Ödeme Hizmetleri Direktifi.

Akıllı Sözleşme (Smart Contracts)
Temeli blokzincir teknolojisine dayanan, anonim taraflar arasındaki anlaşmaları güvenilir hâle getiren ve geriye dönük değişimlere izin verilmeyen dijital sözleşme sistemi.

Makine Öğrenimi (Machine Learning)
Yapay zekâya sahip yazılımların topladığı, işlediği, aktardığı ve tükettiği verilerden yola çıkarak performansını artıracak fonksiyonlar geliştirmesini sağlayan yapay zekâ (AI) alt kümesi, makine öğrenmesi.

Neobank
Sunulan finansal işlemlerin tümü için sadece dijital kanalların kullanıldığı yeni nesil, şubesiz bankacılık modeli, internet bankası, sanal banka.

DeFi
Kripto paralar gibi otoritelere bağlı olmayan finansal yapılara ve merkeziyetsiz finansal işlemlere verilen ad, merkeziyetsiz finans, decentralized finance.

SuperApp
Farklı hizmetlere ait çok sayıda mobil uygulamanın bir arada bulunduğu tek bir mobil uygulama için kullanılan tanım, süper uygulama.

KYC (Know Your Customer)
Finans kuruluşlarının mevcut ve yeni müşterilerine ait profiller oluşturabilmek için uyguladığı kimlik doğrulaması, gelir bilgisi talebi, yatırım potansiyeli tahmini ve risk belirleme gibi prosedürlerin tümü, Müşterini Tanı.

ÖDED
Türkiye’deki ödeme hizmeti ve elektronik para kuruluşlarını temsil eden sektörel dernek, Ödeme ve Elektronik Para Derneği.

Servis Modeli Bankacılığı (BaaS)
Bankacılık ürün ve hizmetlerinin, banka dışı kuruluşlara ait uygulama ve internet sitesi gibi kanallar üzerinden verildiği yeni nesil bankacılık modeli, Banking as a Service.

6493 Sayılı Kanun
Ödeme ve elektronik para kuruluşlarıyla ilgili usul ve esasları düzenleyen Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun.

EMV
Adını, geliştiricisi olan Europay, Mastercard ve Visa markalarının baş harflerinden alan, manyetik bantlı ve çipli kartların ödeme süreçlerini düzenleyen uluslararası standart.

PISP (Payment Initiation Service Provider)
Açık bankacılık uygulaması olarak başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısı üzerinden müşteri adına bir ödeme başlatabilen ve müşterinin onayı dahilinde doğrudan ilgili hesaptan para çekebilen aracı kuruluş, ödeme başlatma servis sağlayıcısı.

AISP (Account Information Service Provider)
Açık bankacılık ağındaki farklı finansal kuruluşlarda bulunan finansal bilgileri bir araya getirerek sunan aracı kuruluş, hesap bilgileri hizmet sağlayıcısı.

InsurTech
Fintech ekosistemi dahilinde sigortacılık sektörüyle ilgili yenilikleri ve yeni nesil teknolojileri ifade eden terim, sigorta teknolojisi.

SSO (Single Sing-On)
Birbiriyle ilişkili olup bağımsız çalışan uygulama ve hizmetlerin tümüne tek bir hesapla oturum açarak pratik bir şekilde erişme, tek oturum açma.

Whitelist (Beyaz Liste)
Belirli bir ayrıcalığa, hizmete, ürüne, sisteme, donanıma veya ağa erişimi olan kişi ve cihazların bulunduğu liste.

Card on File
Kart saklama servislerinde bilgileri girilerek kaydedilen kartların saklandığı arka plan, veri tabanı.

Credentials on File (CoF)
Kart saklama servislerinde kayıtlı olan bir kart verisiyle yapılan alışveriş/ödeme işlemi, Saklanan Kart Verisi.

Tokenization (Tokenleştirme)
Verilerin orijinalinden farklı bir değerle ifade edilerek korunması, sembol ve karakterler kullanılarak şifrelenmesi, sembolleştirme, tokenizasyon.

White Label Bankacılık
Banka dışı firmaların, bir anlaşma kapsamında servis bankalarına ait altyapı ve faaliyet izinlerini kullanarak ürün ve hizmet sunmasını sağlayan bankacılık modeli, beyaz etiket bankacılığı.

A2A Ödeme
Banka ve birincil kart ağlarının aracılık etmediği, kart gerektirmeksizin kullanılabilen iki hesap arasındaki para transferi işlemi, hesaptan hesaba ödeme, account to account payment.

BIN (Bank Identification Number)
Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) ve Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü (ANSI) tarafından geliştirilen bir numaralandırma sistemi doğrultusunda, kart veren kurumu doğrulamak amacıyla belirlenen ve genellikle 16 haneli kart numarasının ilk 6 - 8 hanesini ifade eden numara, banka kimlik numarası.

KKB (Kredi Kayıt Bürosu)
Kredi risk durumlarını belirlemek amacıyla kişilerin finansal faaliyetlerini kayıt altına alarak gerekli durumlarda gerekli kurumlarla paylaşan, kredi notunun oluşmasını sağlayan, çek endeksi ve limit kontrol sistemi gibi hizmetleri bulunan kamu kuruluşu.

Point-of-Sale Financing (Satış Noktası Finansmanı)
Satış noktasında yani fiziksel veya online mağazada gerçekleştirilen bir alışverişin ödeme anında tüketiciye verilen, anında sonuçlanan kredilendirme türü, alışveriş kredisi, POS finansmanı.

Challenger Bank
İlk olarak İngiltere’deki büyük bankalara meydan okumak amacıyla kuruldukları için yeni nesil dijital bankalara verilen unvan, meydan okuyan banka, rakip banka, neobank.

Kitlesel Fonlama
Online ortamda gerçekleşen ve büyük bir girişim için çok sayıda küçük bağışçının küçük yatırımlarla destek olduğu fonlama sistemi.

Gömülü Finans
Genellikle e-ticaret sitelerinde rastlanan, finansal firma olmayan kuruluşların kendi müşterilerine finansal ürün ve hizmetler sunmasına dayanan finans modeli.

Gömülü Sigorta
Asıl işi sigortacılık olmayan ve sigorta sektöründe faaliyet göstermeyen firmaların (otomotiv, turizm vb.), sattıkları ürünlerin satış sonrası süreçleri için sigortacılık ürünleri sunmasını sağlayan sigortacılık modeli.

IBAN Doğrulama
Ödemenin yapılacağı IBAN’ın doğru kişiye ait olup olmadığının tespit edilebilmesi için IBAN sahibine ait ad-soyad bilgilerinin maskeli bir şekilde gösterilmesini sağlayan hizmet.

Alacaklı Onayı (CoP)
Hesap numarası ile ad-soyad eşleşmesini kontrol etmeyi sağlayan ve IBAN doğrulama sistemi için globalde kullanılan hizmet, Confirmation of Payee.

Alıcı Hesabı Doğrulaması (BAV)
SWIFT sistemi tarafından uluslararası ödemelerde kullanılan IBAN, alıcı, hesap, ödeme ve ücret doğrulama hizmeti; Beneficiary Account Verification.

Kart Tabanlı Ödeme Aracı Düzenleyicisi (CBPII)
Bankalarda bulunan hesaplar ve limitler dahilinde ödeme yapmak için kullanılan kartlı ödeme araçları çıkaran, fakat ilgili hesapları elinde bulundurmayan üçüncü taraf servis sağlayıcısı, kart şeması firması, Card Based Payment Instrument Issuer.

Düzenleme Deney Alanı
Fintech ürün ve hizmetlerinin geliştirilme sürecinde test edildiği, düzenleyici kurumların gözetimindeki gerçek test ortamlarına verilen isim.

Mining
Özel yazılım ve güçlendirilmiş donanımlar ile kriptografik problemlerin çözülmesini ve bu doğrultuda kripto para kazanılmasını sağlayan, sanal ortamda gerçekleşen madencilik işlemi, kripto para madenciliği.

İlk Para Arzı (ICO)
Yeni projelerin sermaye bulmak için hisse senedi (halka arz) yerine kripto para sattığı para toplama mekanizması, ilk coin teklifi, ilk para teklifi, Initial Coin Offering.

Alternatif Finansman
Yeni girişimcilerin kullandığı, klasik banka kredilerinin yerine taraflar arası borçlanma ve hisse bazlı yatırım mantığına dayanan girişim sermayesi, melek yatırımcı, kitlesel fonlama gibi finansman yöntemlerine verilen genel ad.

Adres Doğrulama Hizmeti (AVS)
Çoğunlukla e-ticarette sahteciliği önlemek amacıyla kullanılan ve kart sahibinin fatura için verdiği adresle kart firmasında kayıtlı adresini eşleştirerek doğrulama yapan sistem, Address Verification Service.

Kapalı Devre Ödeme Sistemi
Belirli bir organizasyon, kurum veya ekosistem içerisindeki kişiler arasındaki alışverişler için kullanılan ödeme sistemi yöntemi.

Veri Yönetimi Platformu (DMP)
Çevrim içi reklam kampanyaları ve benzer amaçlarla kullanılmak üzere veri toplama, işleme, düzenleme ve analiz etme imkânları sağlayan yazılım platformu, Data Management Platform.

Derin Öğrenme (Deep Learning
Bir bilgisayarın, yapay sinir ağlarını kullanarak mevcut verilerden bilgiler öğrenmesi ve yeni veriler elde etmesini kapsayan bir makine öğrenmesi süreci, hiyerarşik öğrenme, derin makine öğrenmesi.

Sanal Kart
Banka ve ödeme sağlayıcılar tarafından sağlanan; kart bilgilerinin çalınma riskine karşı imha edilebilen kart numarası, son kullanma tarihi ve CVV kodu bulunan; tek kullanımlık, sınırlı süreli veya sınırlı limitli seçenekleri bulunan, fiziki varlığı olmayan dijital ödeme aracı.

Dağıtılmış Defter Teknolojisi (DLT)
Geleneksel merkezi veritabanlarından farklı olarak, verilerin parçalara ayrılmış bir şekilde, birden fazla merkezi olmayan ağda, değiştirilemez bir şekilde saklanmasını sağlayan altyapı protokolü, dağıtık defter teknolojisi, Distributed Ledger Technology.

Paylaşım Ekonomisi (Collaborative Economy)
Kaynakların daha sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasına katkı sağlamak için ürün veya hizmetlerin asıl sahipleri tarafından kullanılmadığı veya ihtiyaç dışı kaldığı zamanlarda belirli platformlar aracılığıyla veya doğrudan başka bir kullanıcıya kiralanmasını ve satılmasını kapsayan ticaret modeli.

Elektronik Kimlik Doğrulaması (eIDV)
Kişileri ve kullanıcıları belirli kimlik veya kişisel bilgilerle eşleştirerek uzaktan kimlik doğrulama işlemi yapmayı sağlayan dijital sistem, Electronic Identity Verification.

Fintech Kuluçka Merkezi
Yeni fintech şirketlerini bağımsız olarak faaliyet gösterebilecek finansal ve fiziksel niteliklere erişene kadar destekleyen; çalışma ortamı, finansal destek, mentorluk, yatırımcı bulma ve müşteri ağlarına erişme gibi imkânlar sunan kurumların merkezleri.

Bulut Sağlayıcı (Cloud Provider)
Kullanıcılarına bulut tabanlı sınırlı depolama alanları, çeşitli altyapılar ve platformlar sunan üçüncü taraf bulut bilişim kuruluşlarına verilen ad.

Bulut Kaynak Kullanımı (Cloud Sourcing)
İşletmelerin bilişim teknolojileri altyapısı ve benzeri operasyonel ihtiyaçlarını dış kaynaklardan sağlamalarına imkân veren, veri ve uygulamaların üçüncü taraf bulut sistemlerinde depolanmasını sağlayan dış kaynak kullanım modeli.

Verileştirme
Kişi, kurum ve diğer kullanıcılar hakkındaki bilgileri okunabilen, ölçülebilen, izlenebilen ve işlenebilen veriler haline getirme süreci, datafication.

Kişisel Kimlik Numarası (PIN)
Ödeme işlemlerinde ve ATM, telefon bankacılığı, internet bankacılığı, mobil bankacılık gibi kanallardan yapılan işlemlerde kart sahipliğini doğrulamak ve güvenliği sağlamak için kullanılan kişiye özel numara, kod veya şifre.

Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM)
Veri analizi yaparak bir şirketin, müşteri ve müşteri adaylarıyla olan etkileşimini yönetmek ve ilişkisini devam ettirmek için kullanılan bilgisayar yazılımı, Customer Relationship Management.

Dikey E-ticaret
Belirli bir pazar segmentine yönelik olarak sınırlı kategori sayısının bulunduğu ve sadece belirli bir ürün grubuna ait ürünlerin satıldığı e-ticaret modeli.

Yatay E-ticaret
Farklı ürün gruplarına ait ürünlerin satıldığı, tür ve kategori sınırının bulunmadığı, geniş bir ürün yelpazesinin sunulduğu e-ticaret modeli.

Analitik Veritabanı
Stratejik kararlar verme, iş zekâsı oluşturma, pazarlama ve benzeri amaçlar için büyük miktarda veriyi toplayıp analiz etmek ve düzenlemek için kullanılan veritabanı.

A/B Testi
Bir web sitesi, uygulama veya yazılımın birden fazla versiyonunu aynı anda test edebilmek için benzer gruplara sunulduğu test modeli, bölünmüş test, split testing.

Batch Testing (Toplu Test)
Büyük miktarda veriler içeren çok sayıda ögenin tek tek test edilmesi yerine CSV ve benzeri bir dosya halinde tek seferde test edildiği test yöntemi.

Üçüncü Taraf Entegrasyonu
Sistem, uygulama veya yazılımların birbirleriyle ilişkili çalışmasını sağlayan entegrasyonların üçüncü taraf API’ler (Application Programming Interface - Uygulama Programlama Arayüzü) kullanılarak yapılması, third party integrations.

Tasarruf Hesabı
Para biriktirmek veya faiz geliri elde etmek gibi çeşitli amaçlarla kullanılabilen, genellikle bir karta bağlanarak içerisindeki bakiyeyle ödeme yapılabilen banka hesabı, mevduat hesabı.

Refinancing (Yeniden Finansman)
Genellikle kredi ve kredi kartı borçları için uygulanan; mevcut bir borcu, daha iyi vade ve faiz şartlarına sahip farklı bir borç edinerek ödeme yöntemi.

Gerçek Zamanlı Kredi (Real Time Lending)
Genellikle dijital platformlar üzerinden başvurulan bir banka veya finansal kuruluşun, riski değerlendirme ve krediyi onaylama/reddetme sürecini anlık olarak tamamlamasını içeren kredi türü, anında kredi.

Subprime Finansman
Bir bankanın, kredi notu riskli grupta yer alan tüketicilere, normalden daha yüksek faiz oranı şartıyla kredi kullandırması.

Dijital Kredi
Başvuru, risk değerlendirme, onay/ret gibi süreçleri hızlandırmak ve otomatikleştirmek adına dijital veriler ve çevrim içi platformlardan faydalanarak tüketicilere kullandırılan kredi.

Gömülü Ödeme (Gömülü Cüzdan)
Finansal kuruluş kimliğine sahip olmayan bir işletmenin, kurumun veya e-ticaret sitesinin, API’ler aracılığıyla banka altyapılarını kullanarak kendi ekosistemi içerisinde ve kendi müşterilerine sunduğu dijital ödeme/cüzdan çözümü, embedded payment/wallet.

FinReg
Finans sektörünün yasal sınırları ile sektörün tarafları olan finansal kuruluşlar, aracılar ve tüketicilerin haklarını belirleyen yasal düzenlemeleri kapsayan; “finansal yasal düzenlemeler” anlamına gelen “financial regulations” tanımının kısaltmasını ifade eden genel terim.

Yüksek Frekanslı Ticaret (HFT)
Küçük fiyat dalgalanmalarından faydalanarak kâr etmek amacıyla geliştirilen, önceden programlanan ve alım satım işlemlerinin saniyenin onda biri (mikrosaniye) gibi kısa sürelerde gerçekleşmesini sağlayan algoritma, High Frequency Trading.

Know Your Transaction (KYT)
Yapılan işlemin şüpheli veya dolandırıcılık girişimi olup olmadığını tespit etmek amacıyla kişi ve kurumlar tarafından yapılan işlemler üzerinden veri toplama ve analiz etme süreci, işlemleri tanıma.

Pazar Yeri Kredisi (Marketplace Lending)
Krediye ihtiyaç duyan kişi ve kurumları, kredi verme imkânı bulunan kişi ve kurumlar ile buluşturan online platformlara verilen isim.

Kodsuz Yazılım Platformu
Yazılım kodları yerine sadece görsel ögeler kullanarak bir uygulama ya da araç geliştirmeyi mümkün kılan online yazılım platformu.

Arbitraj
Farklı piyasalarda işlem gören bir menkul kıymetin, ucuz olduğu piyasadan alınıp değerli olduğu piyasaya satılması işlemi.

Beta Katsayısı
0, 1 ve 2 olmak üzere üç farklı değeri bulunan, yatırım yapılacak emtianın risk düzeyini gösteren, yatırımın piyasa hareketlerine karşı verdiği tepkiyi ve sistematik riskleri ölçen metrik.

Gömülü Yatırım
Finansal olmayan bir firmanın kendi uygulama ve platformları dahilinde yatırım ürünleri sunmasını kapsayan, gömülü finansın bir kolu olan hizmet modeli, Embedded Investment.

Faktoring
Firmaların mevcut veya ileri tarihli belgelendirilmiş (çek vb.) alacaklarının belirli bir kesinti (temlik) ile alacaklıya ödenip daha sonra borçludan tahsil edilmesini kapsayan; finansman, tahsilat ve garanti hizmetlerinin sunulduğu finansal hizmet, factoring.

O2O (Online-to-Offline)
Sipariş verme ve ödeme yapma süreçlerinin online ortamda yapılmasıyla birlikte ürün veya hizmetin fiziksel mağazadan alınmasını kapsayan ticaret modeli, çevrim içinden çevrim dışına.

Stabilcoin (Stablecoin)
Fiyat hareketlerine karşı dirençli olan ve dolar gibi fiziki bir varlığa endekslendiği için fiyat istikrarına sahip olan kripto para türü, stabil kripto para.

PaaS (Hizmet Olarak Platform)
Birden fazla kullanıcının aynı proje üzerinde çalışabildiği, uygulama barındırma ve geliştirme platformlarının bulut üzerinden hizmete sunulduğu sistem, Platform as a Service.

PropTech
Gayrimenkul ticaretinin tüm süreçlerini teknolojik altyapı ile desteklenmesi ve alım, satım, kiralama, araştırma, paylaşım gibi süreçlerin taraflarına dijital olarak sunulması kapsamındaki teknolojilerin genel adı, Property Technology, gayrimenkul teknolojisi.

Startup Accelerator
Startup şirketlerini eğitim, mentorluk ve finansman yoluyla destekleyen hızlandırıcı iş programı, Startup Hızlandırma.

A Serisi Finansman
İş modelini ilerleten, büyüme ve gelir etme potansiyelini gösteren yeni kurulmuş bir şirkete yapılan yatırım, pazara sunulan ürün veya hizmetin geliştirilmesi.

B Serisi Finansman
A serisi adımını geçen işletmelerin gelişme ve büyüme aşamalarını desteklemek amaçlı yapılan yatırım. Genellikle pazar genişletme, kullanıcı tabanını artırma ve iş modelini ölçeklendirme gibi hedefler için kullanılır.

C Serisi Finansman
Şirketlerin; mevcut ve başarıya ulaşmış ürünlerine ek olarak yeni ürünler geliştirmeleri, farklı pazarlara açılmaları ve hatta başka şirketleri satın almaları için yapılan yatırım.

Carry Trade (Arakazanç Ticareti)
Düşük faizden borçlanarak daha yüksek faiz getirisi sunan finansal enstrümanlara yatırım yapma temelli ve aradaki faiz farkından dolayı kâr el etme odaklı bir yatırım stratejisi.

Bankalararası Para Piyasası
Bankalar arasındaki rezerv hareketlerini teşvik etmek ve bankacılık sisteminde kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlamak amacıyla Merkez Bankası bünyesinde faaliyet gösteren piyasa.

Broker
Alım-satım işlemleri için belirli bir komisyon karşılığında aracılık faaliyeti göstererek işlemleri kendi adına ancak kurumların hesabına yapan kişi.

ReFi (Onarıcı Finansman)
Ekonomik ortamı ekolojik ve toplumsal refah için uyumlu hale getirmeye ve daha sürdürülebilir geleceğe odaklanan alternatif bir finansal sistem, Regenerative Finance.

NACE
Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kullanılan ve gerçekleştirilen ticari faaliyetlerin istatistiki sınıflandırması amacıyla oluşturulan bir kodlama sistemi, Nomenclature of Economic Activities.

Non-Bank Brands
Yatırım, danışmanlık, çek bozdurma gibi çeşitli bankacılık işlemleri sunan ancak bankacılık lisansı olmayan finansal kuruluşlar, Banka Dışı Finansal Hizmet Sağlayıcıları.