SWOT Analizi Nedir? Nasıl Yapılır?

İşletmenizin ticari hayattaki başarılarını devam ettirebilmek için her zaman güncel bir stratejik plana sahip olmanız gerekir. Bu stratejik planları da verimli bir analiz sürecinden sonra oluşturmalısınız. Stratejik karar süreçlerinde kullanabileceğiniz en etkili analiz yöntemlerin biri ise SWOT’tur. Peki, SWOT analizi ne demektir, neden önemlidir ve ne zaman yapılmalıdır?

SWOT Analizi Nedir?

SWOT analizi, bir işletmenin güçlü ve zayıf yönlerini karşılaştırarak yeni stratejiler oluşturmasına yardımcı olan bir değerlendirme sistemidir. Güçlü ve zayıf yönlerin yanında tehdit ve fırsatların tespit edilmesini de sağlayan SWOT’un açılımı “Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats” şeklindedir. Bu kelimeler sırasıyla güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler anlamına gelir. Analiz edilen bileşenlerin baş harflerinden oluşan SWOT matrisini işletmenizin mevcut durumunu görmek ve geleceğe yönelik tutarlı planlar yapmak için kullanabilirsiniz.

SWOT Analizinde Hangi Faktörler Değerlendirilir?

SWOT analizinde içsel ve dışsal faktörler değerlendirilir. Güçlü yönler (S) ve zayıf yönler (W) içsel, fırsatlar (O) ve tehditler (T) ise dışsal faktörleri oluşturur.

Güçlü Yönler (Strengths)

İşletmenin pazardaki hakimiyeti, sektördeki gücü, geniş kaynakları, başarılı işleri ve bunlara bağlı elde ettiği avantajlar güçlü yönleri oluşturur. Güçlü yönler belirlenirken daha tutarlı sonuçlar elde edebilmek adına pazar analizinden faydalanılır.

Zayıf Yönler (Weaknesses)

Bir işletmenin zayıf yönlerine; maddi kaynakların kısıtlı olması, teknolojik güç eksikliği, tecrübeli çalışan ekibinin bulunmaması, network ağının yetersizliği ve rekabet gücünün düşüklüğü gibi örnekler verilebilir. Zayıf yönler SWOT analizinin sonucuna doğrudan etki edecek unsurlar barındırdığı için analiz sürecinde tamamen objektif olmakta fayda vardır.

Fırsatlar (Opportunities)

Fırsatlar, işletmenin bir ürün veya hizmet bakımından başarılı olmasına zemin hazırlayabilecek gelişmeleri kapsar. Satılan bir ürüne talebin artması, yeni teknolojilere kolay erişebilmek, devlet teşviklerinin olması ve finansal kaynaklara ulaşım imkânlarının doğması fırsatlar grubuna dahil edilebilir.

Tehditler (Threats)

İşletme, iş, ürün, personel, mali durum ve benzeri konularda oluşabilecek risklerin tümü tehdit olarak kabul edilebilir. Her zaman var olan tehditlerin yanı sıra yapılacak plan çerçevesinde doğabilecek olumsuzluklar da tehdit olarak kabul edilip göz önünde bulundurulmalıdır.

SWOT Analizi Nasıl Yapılır?

SWOT analizi yapmak, dikkatli yönetmeniz gereken bir süreçtir. Bu sürecin doğru ve tutarlı bir şekilde yönetilmesi, analiz sonucunun daha faydalı olmasını sağlar. Ayrıca süreci adım adım ilerletmelisiniz. Çünkü fırsat ve tehditleri belirleyebilmek için öncesinde güçlü ve zayıf yönleri bilmelisiniz. Katılımcıların objektif olabilmesi ve sorulara tutarlı cevapların verilebilmesi için de hazırlık sürecini atlamamalısınız.

SWOT analizi yapmak için izlemeniz gereken 10 temel adım şöyledir:

1. Analizin birincil ve yan hedeflerini belirleyin.
2. Farklı departmanlardan tecrübeli ve şirket dinamiklerine hakim katılımcılar seçin.
3. Şirketinizin finans, pazarlama, satış, müşteri memnuniyeti gibi konulardaki mevcut durumunu tespit edin.
4. Sektör, piyasa, pazar ve rakip incelemeleri yaparak ön analiz gerçekleştirin.
5. Katılımcıları analiz süreci ile ilgili detaylı bir şekilde bilgilendirin, gerekirse eğitim veya seminer düzenleyin.
6. Hedef, veri büyüklüğü, sektör ve benzer dinamikleri dikkate alarak analizin süresini belirleyin.
7. Analiz sürecinde kullanılacak bilgisayar, program, şablon ve anketleri hazırlayın.
8. Katılımcılarla kuracağınız ve katılımcıların kendi aralarındaki iletişimi önceden planlayıp strateji oluşturun.
9. Katılımcılardan analiz sorularını belirlenen süre içerisinde objektif bir şekilde cevaplamalarını talep edin.
10. Topladığınız verileri karar mekanizmasında rol alan deneyimli yöneticilerinizle birlikte değerlendirin.

SWOT Analizi Şirketler İçin Neden Önemlidir?

SWOT analizi, şirketler ve işletmeler için stratejik açıdan büyük önem taşır. Şirketlerin mevcut yönetim anlayışı ve gelecekte benimsenecek anlayış arasında köprü oluşturmayı kolaylaştıran SWOT analizi, pazardaki gelişmelere karşı hazırlıklı olmayı da sağlar. Marka konumlandırmadan işletme ölçeklendirmeye, rakip analizinden ürün ve hizmet geliştirmeye kadar tüm alanlarda SWOT analizinin önemi ortaya çıkar. Bu süreçlerde verilecek kararlara temel oluşturmak ancak SWOT matrisi yapmakla mümkündür.

SWOT Analizinin Avantajları Nelerdir?

SWOT analizi, sağladığı avantajlar sebebiyle de önemlidir. Şirket ve işletmelerin SWOT analizi yaparak ulaşabilecekleri bazı avantajlar şu şekildedir:

• Şirketlerin sektörel konumunu anlamasına yardımcı olur.
• Güçlü ve zayıf yönler açısından gerçekçi bir bakış açısı yaratır.
• Geniş çaplı çalışmaların başlangıç noktasını belirlemeyi sağlar.
• Marka konumlandırma sürecinin başarılı ilerletilmesinde etkilidir.
• İşletme başarısının sürekliliğini sağlamak için ipuçları verir.
• Rakip analizinde, doğru rakiplerin doğru konularda değerlendirilmesini sağlar.
• Karşılaşılan fırsatlardan en iyi şekilde faydalanmaya yardımcı olur.
• Olası risk ve tehditleri önceden tespit etme konusunda faydalı bilgiler verir.

SWOT Analizi Hangi Durumlarda Kullanılır?

SWOT analizinin kullanılabileceği pek çok durum, süreç ve konu vardır. Bunlardan bazıları için şu örnekleri verebiliriz:

• Stratejik planlamalar
• Yeni proje başlangıçları
• Yeni ürün ve hizmet üretimleri
• Ürün ve hizmet geliştirme planları
• Pazarlama stratejisi güncellemeleri
• Sektör, pazar ve rakip analizleri
• Mevcut başarı ve sektörel konum değerlendirmeleri
• Karar alma ve problem çözme süreçleri

SWOT Analizi Yaparken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Verimli, etkili ve tutarlı bir SWOT analizi yapabilmek için dikkat etmeniz gereken bazı detaylar vardır. Söz konusu detayları şöyle sıralayabiliriz:

• Analizi mümkün olan en objektif şekilde ilerletmeli, bu süreçte katılımcıların subjektif cevaplar da vermiş olabileceklerini unutmamalısınız.
• Analize dahil ettiğiniz bazı faktörlerin kısa zaman içerisinde değişkenlik gösterebilme potansiyelini göz önünde bulundurmalısınız.
• Değişkenlik gösterebilecek faktörler için güncellenebilir bir planlama yapmalısınız.
• SWOT analizini çok geniş ve genel konularda yapmamalı, analiz hedefiyle ilgili tüm detayları sürece dahil etmelisiniz.
• Analiz sonucunda elde ettiğiniz çıktılar doğrultusunda zaman kaybetmeden aksiyon almalısınız.

SWOT Analizi Örnekleri Nelerdir?

SWOT analizi örnekleri için alanında başarı sağlamış rakiplerinize ve farklı sektörlerdeki başarılı markalara bakabilirsiniz. Bu konuda başarılı markalar genellikle kısa, orta ve uzun vadeli analizler gerçekleştirerek çıktılarını her zaman güncel tutarlar. Böylece güçlü yönlerini pazara ve müşterilere gösterebilir, zayıf yönleri geliştirmek için çalışabilir, fırsatları değerlendirebilir ve tehditlerden korunabilir.

Şimdi, başarılı bir SWOT analizi için örnek sorulardan bazılarına göz atalım.

Güçlü Yönler (S) İçin Örnek Sorular

1. Rakipleriniz karşısında hangi konularda üstünlük sağlıyorsunuz?
2. Müşteri memnuniyeti konusunda hangi özelliklerinizle öne çıkıyorsunuz?
3. Pazar payınızın büyüklüğü ve bu payı elde etmenizi sağlayan faktörler nelerdir?
4. Hangi ödeme yöntemlerini destekliyorsunuz ve bu size nasıl bir avantaj sağlıyor?
5. Hangi ürün veya hizmetlerle pazarda fark yaratıyorsunuz?
6. Hangi ürün kategorilerinde lider konumdasınız?
7. Hangi segmentlerde sadık müşteri kitlesi oluşturdunuz?
8. Hangi demografik gruplara odaklanarak başarılı oldunuz?
9. Hangi yaratıcı reklam stratejilerini kullanarak farkındalık yaratıyorsunuz?
10. Hangi pazarlama kanallarında en yüksek dönüşüm oranına sahipsiniz?

Zayıf Yönler (W) İçin Örnek Sorular

1. Müşteri hizmetleri ve destek konusunda hangi eksiklikleriniz bulunuyor?
2. Hangi rekabetçi analiz araçlarıyla eksikliklerinizi tespit ediyorsunuz?
3. Hangi ürün kategorilerinde daha az satış yapıyorsunuz?
4. Hangi bölgelerde veya ülkelerde daha az tanınıyorsunuz?
5. Hangi pazarlama kanallarında dönüşüm oranınız düşük?
6. Hangi ürün kategorilerinde yetersiz stok veya ürün çeşitliliğiniz var?
7. Hangi pazarlama kanallarında aktif değilsiniz ve bu durum satışlarınıza nasıl etki ediyor?
8. Hangi reklam stratejileri sizin için maliyetli ve az dönüşlü olmuştur?
9. Hangi ödeme yöntemlerini desteklemiyorsunuz ve bu size nasıl bir dezavantaj sağlıyor?
10. Teknolojik altyapınızdaki eksiklikler müşteri deneyimini nasıl etkiliyor?

Fırsatlar (O) İçin Örnek Sorular

1. Yeni pazarlara veya demografik gruplara genişleme potansiyeliniz nedir?
2. Yeni ürün veya hizmet kategorileri geliştirme potansiyeliniz nedir?
3. Hangi inovasyon alanlarına yatırım yaparak fark yaratabilirsiniz?
4. Hangi yeni pazarlarda tutundurma stratejileri uygulayabilirsiniz?
5. Hangi pazarlama kanallarını yeni olarak kullanabilirsiniz?
6. Hangi rakiplerle iş birliği yaparak sinerji yaratabilirsiniz?
7. Hangi demografik gruplara odaklanarak yeni pazarlara açılabilirsiniz?
8. Hangi veri analizi araçlarıyla fırsatları daha iyi değerlendirebilirsiniz?
9. Hangi stratejik ortaklıklar veya iş birlikleri satışlarınızı artırabilir?
10. Hangi yeni ödeme yöntemlerini entegre ederek satışlarınızı artırabilirsiniz?

Tehditler (T) İçin Örnek Sorular

1. Hangi mevcut stratejik iş birlikleri risk taşıyor?
2. Hangi demografik grupların ihtiyaçlarına cevap verirken zorluklar yaşanabilir?
3. Hangi kültürel veya coğrafi faktörler işinizi olumsuz etkileyebilir?
4. Hangi pazarlama kanallarındaki değişiklikler satışlarınıza olumsuz etki edebilir?
5. Hangi ekonomik faktörler satışlarınıza olumsuz etki edebilir?
6. Hangi hızlı büyüme senaryoları sizin için risk oluşturabilir?
7. Hangi teknolojik değişiklikler veya yenilikler mevcut iş modelinizi tehlikeye atabilir?
8. Rakiplerinizin hangi yeni ürün veya hizmetleri sizin için tehdit oluşturabilir?
9. Hangi müşteri talepleri ve beklentileri karşılarken zorluklar yaşanabilir?
10. Ekip içi çatışmalar veya yetenek eksiklikleri nedeniyle hangi risklerle karşılaşabilirsiniz?

SWOT Analizi Hangi Araçlarla Desteklenebilir?

SWOT analizi yaparken bazı araçlar da kullanmanız gerekir. Sözlü bir analiz sürecinin kalıcı ve sürdürülebilir olması zordur. Ayrıca katılımcıların hepsi aynı anda aynı ortamda bulunamayabilir. Bu süreçte kullanabileceğiniz başlıca araç elbette bilgisayardır. Bilgisayar yerine duruma göre tablet ve akıllı telefonları da tercih edebilirsiniz.

Bu cihazlarda çalışabilen analiz araçlarını kullanmanızda da fayda vardır. Yazılım olarak cihazlara yüklenebilen analiz araçları ile tüm cevapları aynı yerden görebilir, analizi detaylandırabilir ve sonuçları karşılaştırarak ölçüm yapabilirsiniz. Küçük çaplı ve kısa süreli SWOT analizleri için ise anket formları hazırlayıp çıktısını alarak kullanabilirsiniz.

SWOT analizi, satışlarınıza ve kazancınıza doğrudan etki eden pazarlama süreçlerinde oldukça etkilidir. Doğru pazarlama stratejisini belirleyebilmek için SWOT analizi yapabilir, bunu da pazarlama hunisi ile destekleyebilirsiniz. Pazarlama hunisi hakkındaki ipuçlarına da “Pazarlama Hunisi (Marketing Funnel) Nedir, Aşamaları Nelerdir?” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.