Kredi Notu Nedir, Kredi Notu Nasıl Yükseltilir?
Bankalar, kredi ve kredi kartı gibi kredili ürünleri kullandırırken başvuru yapan kişinin finansal performansını dikkate alır. Kişinin veya kurumun finansal performansı ile ilgili bilgiye sahip olmanın yolu ise kredi notundan geçer.
O halde gelin, kredi veya kredi kartı başvurusunun onaylanması için oldukça önemli bir konu olan kredi notu nedir, incelemeye başlayalım.
Kredi Notu Nedir?
Kredi puanı veya kredi skoru olarak da adlandırılan kredi notu; bankalara yaptığınız ödemelerin, borcunuzun, kredi kartı kullanım oranının yani genel olarak finansal işlemlerinizin analiz edilmesi ile ortaya çıkan bir nottur.
Kredi notu, kredi çekme veya kredi kartı çıkarma talebinizi doğrudan etkilediği için oldukça önemli bir yapıya sahiptir. Çünkü kredi notunun düşük olması, bankaların kredi verme veya kredi kartı çıkarma noktasında sizi “riskli” konumda görmelerine neden olur. Bu da kredi veya kredi kartı başvurunuzun olumsuz sonuçlanmasına yol açabilir. Böyle bir durumla karşılaşmamak için de kredi notunuzu yüksek tutmanız gerekir. Tabii ki notun yüksek veya düşük olması finansal performansınız ile ilgilidir.
Kredi Notunu Kim Belirler?
Bankalar üzerinden yaptığınız her işlem, TBB (Türkiye Bankalar Birliği) ve KKB (Kredi Kayıt Bürosu) tarafından kayıt altına alınır. Bu kayıtlar da finansal performans analizi için geniş bir veri havuzu oluşturur. Kısacası bu iki kurumun detaylı veri analizi sayesinde her kişi ve kurumun kredi notu belirlenir.
Kredi Notunu Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Tabii ki kredi notunun belirlenmesinde en önemli konu finansal performanstır. Bankacılık işlemlerindeki pek çok unsur, kredi puanını etkileyen unsurlar arasında yer alır. Sadece kredi ve kredi kartı ödemeleri değil, banka üzerinden yapılan diğer ödemeler ve harcamalar da kredi notu hesaplamasında dikkate alınır.
KKB ve TBB tarafından kayıt altına alınan ve kredi notunu etkileyen bankacılık hareketlerinden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kredi kartı ve kredi ödemeleri
- Limit ve borç bakiyeleri
- Kredi kullanım yoğunluğu
- Hesaplarda bulunan mevduatlar
- Yasal takibe düşen borçlar
- Yeni kredili ürün açılışları yani yakın zamanda kredi alınması durumu
Kredi Notu Nasıl Hesaplanır?
Kredi notu hesaplanırken yukarıda sıraladığımız işlemler dikkate alınarak bir hesaplama yapılır. Ancak her bir işlemin kredi notu hesaplamasında payı farklıdır. Bu nedenle “Kredi notu nasıl hesaplanır?” sorusuna cevap verebilmek için bu oranları incelemekte fayda var.
Kredili Ürünlerde Ödeme Alışkanlıkları: %45
Kredi notunu en çok etkileyen faktör; kredi, kredi kartı veya kredili mevduat hesabı gibi kredili ürünlerdeki ödeme alışkanlığıdır. Düzenli ve zamanında yapılan ödemeler, kredi notunun %45’ini oluşturur.
Mevcut Borç ve Hesap Durumu: %32
Bankalardaki mevcut limitler ve borçlar, kredi puanı hesaplamasında bir diğer önemli faktördür. Hesap limitinin fazla olması, borç durumu ve hatta geçmişteki kredilerin nasıl kapandığı gibi detaylar, kredi notunu %32 oranında etkiler.
Kredi Kullanma Sıklığı: %18
Bankalardan her kredi aldığınızda bu durum kredi notunu etkiler. Düzenli bir şekilde kredi çekip ödemesini zamanında yapan kişi ve kurumların kredi notu, az kredi kullanan ya da hiç kredi kullanmayanlara göre daha yüksek olur. Tabii ki sadece kredi çekmek değil, çekilen kredilerde ödemelerin zamanında ve düzenli olarak yapılması oldukça önemlidir.
Yeni Kredili Ürün Açılışları: %5
Yeni bir kredili ürün açıldığında yani kredi çekildiğinde veya kredi kartı çıkarıldığında bu ürüne yönelik ödeme performansına dair bir veri bulunmaz. Bu durum da kredi notunu olumsuz etkileyebilir. Ancak ödeme yapılmaya başladığı andan itibaren bu etkiyi olumlu hale getirmek mümkün.
Kredi Notu Kaç Olmalı?
Finansal performansa göre hesaplanan kredi notu 0 ile 1900 arasında değişir. Puan yükseldikçe finansal açıdan güvenilirlik de artar. Bu nedenle kredi notunu yüksek tutarak riskli sınıfta yer almamak oldukça önemli. “Peki, puanlara göre risk değerlendirmesi nasıl yapılır?” diye merak ediyorsanız aşağıdaki tablodan puan aralıklarına göre risk durumlarını inceleyebilirsiniz:
Puan Aralığı | Risk Durumu |
1700 - 1900 | Çok İyi |
1500 - 1699 | İyi |
1100 - 1499 | Az Riskli |
700 - 1099 | Orta Riskli |
0 - 699 | Çok Riskli |
Tabloda da görüldüğü gibi puanın 1500 ve üzeri olması güvenilir olarak değerlendirilir ve bu da kredi kullanımını kolaylaştırır. Ancak unutmayın ki kredili ürün başvurunuzun onaylanması için son karar bankaya aittir. Kredi notu temel belirleyici olsa bile bazı bankalar az riskli gruba da düşük limitli krediler sunabilir.
Kredi Notu Neden Düşük Çıkar?
Kredi notunu düşüren en büyük unsur, kredi notu hesaplamasındaki faktörlerden de anlaşıldığı gibi kredili ürünlerde ödeme alışkanlığıdır. Kredi çekip ödemelerinizi zamanında ve düzenli yapmadığınız takdirde bu durum kredi notunun düşmesine sebep olur.
Tabii ki bunun yanı sıra hiç kredi kullanılmaması, mevcut limitinizin düşük olması ve ödenmemiş borçlarınızın bulunması da kredi notunu düşüren unsurlar arasında yer alır.
Kredi Notu Nasıl Yükseltilir?
TKredi notu, doğrudan finansal performans ile alakalı olduğu için kredi notunu yükseltmek isteyenlerin bankacılık işlemlerine dikkat etmesi gerekir. Ödeme tarihleri, kredili ürün kullanımı ve borç biriktirmeme gibi hususlara dikkat edildiği müddetçe bu düzen, kredi notunu da olumlu yönde etkiler.
TKredi notunu yükseltmek için tüm dikkat edilmesi gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kredi notunu yükseltmek için en önemli adım, tabii ki düzenli ve zamanında yaptığınız ödemelerdir. Kredi kartları, krediler ve diğer borçlarınızı düzenli ve son ödeme tarihini geçirmeden ödediğinize emin olun.
- Eğer bankalara borcunuz varsa finansal performansınızı olumsuz etkilemeyecek şekilde bir ödeme planı oluşturun. Bankalar ile görüşerek borç yapılandırması talep edebilirsiniz.
- Hiç kredi kullanmamak veya kredi kartı talebinde bulunmamak, kredi notunu olumsuz etkiler. Bu nedenle farklı türde kredili ürün kullanmaya özen gösterin.
- Yeni kredi alındıktan sonra ödeme performansı ile ilgili bir veriye ulaşılamadığı için kredi notunuz düşer. Bu nedenle bir kredi daha çekmek isterseniz bir sonraki talebiniz kredi notundan dolayı reddedilebilir. Böyle bir durumla karşılaşmamak için üst üste kredi çekmeyin.
Tüm bu dikkat edilmesi gerekenlerden de anlaşıldığı gibi temel olarak ödeme alışkanlıklarına ve kredili ürün kullanımlarına dikkat ederek kredi notunu yükseltmek mümkün. Ancak unutmayın ki kredi notunun yükselmesi, anlık bir olaydan öte finansal performansınıza göre ilerleyen bir süreçtir. Düzenli ödemeler ve finansal alışkanlıklarınız ile kredi notunuzu yavaşça yükseltebilirsiniz.
Kredi Notu Nasıl Öğrenilir?
“Peki, kredi notumu nasıl öğreneceğim?” diyorsanız kredi notunuzu öğrenmek için iki farklı seçeneğiniz olduğunu söyleyebiliriz. Bu seçenekler ise şu şekilde:
- E-devlet üzerinden kredi notu öğrenme: E-devlet üzerinden “Risk Merkezi Raporu Başvurusu” bölümüne TC kimlik numaranız ve şifrenizle giriş yapın. Giriş yaptıktan sonra “Yeni Başvuru” butonuna tıklayarak risk raporu talebi oluşturabilirsiniz. Talebinizi oluşturduktan yaklaşık 1-2 gün sonra rapor SMS veya e-mail yoluyla sonuç tarafınıza ulaşacaktır.
- Findeks sitesi üzerinden kredi notu öğrenme: Kredi Kayıt Bürosu’nun hizmetlerini tek çatı altında toplayan Findeks üzerinden de kredi notunu öğrenmeniz mümkün. Bunun için ilk olarak Findeks web sitesine giriş yapıp üye formu formunu doldurmanız gerekli. Üyeliğinizi oluşturduktan sonra risk raporu talebinde bulunabilir ve kredi notunuzla ilgili detayları öğrenebilirsiniz.
Ayrıca kendi kredi notunuzu öğrenmek dışında iş birliği yapacağınız kişilerin finansal performansını en doğru şekilde öğrenmek için de Findeks üzerinden talep oluşturabilirsiniz. Tabii ki bunun için öncelikle kişilerden ön onay alınması gerekli. Ön onay alındıktan sonra başka kişi veya kurumların risk ve çek raporlarına ulaşabilirsiniz.
Kredi notunu yükseltmenin genel olarak yolu ekonomik durumunuzu iyi yönetmekten geçiyor diyebiliriz. Bunun için de finansal okuryazarlık yeteneğinizi geliştirmek oldukça önemli. “Peki, bunun için neler yapabilirim?” diyorsanız da “Finansal Okuryazarlık Nedir, Neden Önemlidir?” yazımızı okuyabilirsiniz.